آنچه که درباره دیسک گردن و درمان درد آن باید بدانید!

با افزایش سن، بسیاری از افراد مبتلا به دردهای ستون فقرات می‌شوند. گردن انسان شامل ۷ مهره است که بعد از کمر، شایع‌ترین مفاصل مستعد آرتروز، ساییدگی و کاهش فاصله و فتق دیسک محسوب می‌شود.عوامل متعددی باعث ایجاد درد در گردن و متعاقب آن دردهای تیرکِشنده در دست‌ها می‌شود. از جمله این عوامل، التهاب بافت‌های نرم اطراف مفصل‌های مهره‌ای خشکی مفاصل، وضعیت نامناسب سر و شانه‌ها، تغییر شکل مهره‌ها به طور اولیه یا ثانویه، آرتروز، دیسک و بیماری‌های ناشی از گرفتگی‌های عضلانی، و کشیدگی‌های لیگامانی است. گردن درد در اثر علت‌های مختلفی مثل فعالیت و کار، آسیب‌ها، برخی از بیماری‌ها پدید می‌آید. اغلب گردن دردهائی که در اثر فعالیت ایجاد می‌شوند، بعلت حرکات تکراری و طولانی مدت عضلات گردن، تاندون‌ها، لیگامان‌ها، استخوان یا مفاصل هستند. کشیدگی بیش از حد عضلات، آسیب لیگامان‌ها، اسپاسم عضلات یا التهاب مفاصل گردن نیز از جمله علل این مشکلات بشمار می‌روند.

اطلاعاتی درباره دیسک گردن

معمولا گردن درد‌ها در دو مقطع زمانی بروز می‌کنند:

• افراد بین سن ۲۰ تا ۴۰ سالگی که اکثرا کارمند هستند و بنا به ارگونومی محیط کارشان دچار دردهای گردن می‌شوند.
• بعد از ۵۰ سالگی که به دلیل افزایش سن رخ می‌دهد و فرد دچار دیسک گردن شده است.

درد ناشی از دیسک گردن، به دو شکل بروز می‌کند:

درد مکانیکی دیسک گردن:

این نوع درد، موضعی است و در خود ستون‌فقرات احساس می‌شود یا اینکه خیلی نزدیک مهره‌هاست. بیمار هنگام صبح و برخاستن از خواب، دردی احساس نمی‌کند و به‌تدریج و با افزایش فعالیت روزانه، بر شدت آن افزوده می‌شود به طوری که شب‌هنگام به اوج خود می‌رسد.

درد انتشاری دیسک گردن:

دردهای ریشه‌ای یا انتشاری معمولا در ناحیه دست احساس می‌شوند یعنی می‌توانند در شانه، بازو، ساعد و کف دست باشند.

این نوع درد در بالای دست به صورت احساس برق‌گرفتگی و کوفتگی است و هرچه بیشتر به نوک‌انگشتان نزدیک‌تر می‌شویم، از میزان آن کاسته و علائم بی‌حسی آشکار می‌شود یعنی وقتی بین انگشت سبابه و شست بیمار کاغذی قرار می‌دهیم، به‌راحتی می‌توانیم کاغذ را از بین انگشتانش خارج کنیم.

پزشک از روی انگشت بی‌حس‌شده می‌تواند پی ببرد که آسیب به کدام ریشه عصبی وارد شده مثلا بی‌حسی انگشت وسط به معنای صدمه روی ریشه هفتم و بی‌حسی انگشت کوچک، نشانه صدمه به ریشه هشتم گردن است.

علائم دیسک گردن

مهم‌ترین علامت این بیماری درد است. درد معمولا در پشت سر، پشت گردن و پشت هر دو کتف حس می‌شود. در صورتیکه به ریشه عصبی فشار وارد شود علائم فشار به عصب هم وجود خواهد داشت. علائم دیسک گردن عبارتند از:

• درد: که به صورت تیر کشنده به شانه، بازو، ساعد و دست انتشار پیدا می‌کند.
• اختلال حسی: بر حسب اینکه کدام ریشه عصبی در گردن تحت فشار قرار بگیرد قسمت‌های متفاوتی از اندام فوقانی و دست ممکن است دچار کاهش حس، خواب رفتگی و گزگز شود.
• اختلال حرکتی: بر حسب اینکه کدام ریشه عصبی در گردن تحت فشار قرار بگیرد عضلات متفاوتی در اندام فوقانی و گردن دچار کاهش قدرت می‌شوند. در صورت مزمن شدن بیماری، ممکن است عضله مربوط به عصب مورد نظر دچار لاغری شود.

درمان دیسک گردن

برای درمان بدون دیسک گردن از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

گردنبند طبی:

این گردنبند‌ها حرکات گردن را قدری محدود می‌کنند و به عضلات گردن اجازه می‌دهند مدتی استراحت کنند و این موجب می‌شود فشار به ریشه‌های عصبی کمتر شود. نکته مهم اینست که این گردنبند‌ها نباید به مدت طولانی بسته شوند چون موجب ضعیف شدن عضلات گردن و بد‌تر شدن وضعیت بیمار می‌شود.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی می‌تواند با انجام دادن نرمش‌های طبی مخصوص برای افزایش قابلیت انعطاف گردن و تقویت عضلات گردن به رفع علائم دیسک گردن کمک کند. گاهی اوقات از کشش سر و گردن هم برای کاهش علائم استفاده می‌شود.

دارو:

پرشک معالج از داروهای ضد التهابی مثل بروفن و ناپروکسن، داروهای شل کننده عضلات و گاهی اوقات از تزریق مستقیم کورتیکوستروئید در اطراف ریشه‌های عصبی برای کاهش مشکلات بیمار استفاده می‌کند.

تزریق کورتیکواستروئید:

در صورتی که اقدامات فوق نتواند موجب کاهش مشکلات بیمار شود تزریق کورتیکواستروئید در فضای اپیدورال روش بعدی درمان است. این تزریق به توسط متخصصین انجام می‌شود

جراحی:

در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به روش‌های ذکر شده و یا در مواردی که بیمار از نظر حرکتی دچار فلجی شده باشد از روش‌های جراحی برای درمان دیسک گردن استفاده می‌شود

انجام ورزشهای گردن:

باعث تقویت عضلات گردن و افزایش انعطاف پذیری آن‌ها شده باعث تسهیل وتسریع تغذیه دراین ناحیه می‌گردد.

عوامل بروز آرتروز گردن

عوامل متعددی در روند بیماری آرتروز موثرند. عواملی مثل جنسیت،‌نژاد، وراثت یا نحوه زندگی افراد و چاقی. بیماری آرتروز بیماری است که در آن سطح مفصل یا‌‌ همان غضروف به شدت آسیب دیده و تا حد زیادی از بین رفته است، به همین جهت چرخش یا حرکت استخوان روی مفصل با درد شدید همراه است.
دیسک در بین مهره‌های گردن یک ساختمان جذب کننده فشار و شوک است. دیسک بین مهره‌ای معمولاً با افزایش سن پیر می‌شود. خشک و چروکیده شده و خاصیت الاستیک خود را از دست می‌دهد. ارتفاع آن کم می‌شود و همین امر موجب می‌گردد مهره‌ها به یکدیگر نزدیک شده و فاصله آن‌ها کم شود. با کم شدن فاصله بین مهره‌ها فشار زیادی روی مفاصل بین مهره‌ای وارد می‌شود که این خود موجب آرتروز یا سائیدگی این مفاصل می‌شود.

چند نکته درباره راههای تسکین درد

استفاده از گردنبند طبی:

برای کاهش درد استفاده از گردن بند طبی در کوتاه مدت مفید است اما در طولانی مدت راه مناسبی نیست و برای مدت بیش از چند روز کاملا مضر است و موجب ضعیف شدن عضلات گردن می‌گردد.

تصحیح وضعیت بدن:

شیوه نشستن. ایستادن. حالت قرار گیری در هنگام فعالیت انجام ورزش بطور روزانه در بهبود این درد بسیار موثر است جهت تسکین دردهای گردنی توصیه می‌شود ورزش‌های کششی انجام دهند. و از انجام ورزش‌هایی که سبب بروز درد می‌شود جدا پرهیز کنید.

دانستنی‌های مفید دیگر:

همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگهدارید به طوری که هیچ زاویه‌ای با بدن نسازد.
هرگز گردن خود را خم نکنید بلکه اگر لازم است صندلی خود را کوتاه‌تر کنید یا ارتفاع میز خود را بالا‌تر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید. چرا که بسیاری از بیماری‌های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است. بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کارهستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید.
از نرمش‌ها و حرکاتی که در آن‌ها مجبور به خم کردن گردن هستید دوری کنید.
اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن خود هستید حتماً با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره‌های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید. شانه‌ها و عضلات اطراف را تقویت نمایید، چرا که با افزایش قدرت و تحمل این عضلات، فشار کمتری روی مهره و دیسک‌های بین مهره‌ای وارد می‌شود.