شلغم جزو آن دسته سبزیجاتی است که باوجود خواص بیشمارش برای سلامتی خيلي شناخته شده نیست. از خواص شلغم می توان به بهبود سلامت استخوان،حفظ سلامت قلب، پیشگیری از بروز سرطان،کاهش التهاب و کمک به هضم غذا اشاره کرد. همچنین شلغم در تنظیم متابولیسم، افرایش جریان خون و تقویت سیستم ایمنی موثر است.

شلغم چیست؟

شلغم، ریشه گیاهی است سفيد رنگ که برای مصرف انسانی و خوراک دام کاربرد دارد. نام علمی آن براسیکا راپا است و معمولا در نواحی معتدل رشد می کند و بخاطر ارزش غذایی و طعم ریشه آن کشت می شود.

برگ های شلغم، در برخی مناطق بعنوان سبزی استفاده می شود و تفاوت کوچکی میان ماده مغذی برگ ها و ریشه شلغم وجود دارد. برگ ها اغلب تلخ اند و می بایست مانند برگ های خردل در آب بجوشند تا خوش طعم شوند. بیش از دو هزار سال است که شلغم در برنامه غذایی زندگی بشر نقش مهمی داشته است. خیلی از کشورها از برزیل،انگلستان و ژاپن گرفته تا ایران، امریکا و نروژ شلغم را در آشپزی خود بکار می برند و قرن هاست که شلغم را از عناصر اصلی وعده قرار داده اند.

مواد مغذی شلغم

شلغم، نه تنها عطر و طعم دلپذیری به غذا می دهد بلکه این ریشه خوراکی مقادیر زیادی مواد مغذی دارد و املاح مورد نیاز بدن را تامین می کند. شلغم سرشار از کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و منیزیم است. از ميان ویتامین ها، حاوی ویتامین C ،فولات و نیاسین است. این دسته از سبزیجات فیبر بالا و کالری پایین دارند. شلغم، قیمت زیادی ندارد و انتخاب منطقی برای گنجاندن در هر رژیم غذایی سالمي محسوب می شود.

خواص شلغم

از خواص شلغم، می توان به تقویت سلامت قلب، سیستم ایمنی وجلوگیری از سرطان اشاره کرد. در این مقاله از راستینه مفصل به آنها می پردازیم.

تقویت سلامت قلب

شلغم، دارای مقادیر بالایی از پتاسیم و فیبر است که در بهبود عملکرد بدن موثر اند. پتاسیم همانند یک منبسط کننده عمل می کند و به کاهش فشار خون و رگ ها کمک می کند. چنین عملکردی از انسداد عروق، حمله قلبی و سکته مغزی جلوگیری می کند. فیبر غذایی نیز کلسترول اضافی را از قلب می گیرد و از بدن خارج می کند.

کمک به هضم غذا

اکثر افراد به اهمیت فیبر در هضم غذا آگاهند. همچنین به درمان علائم یبوست، اسهال، گرفتگی، نفخ و مشکلات معده کمک می کند. بنابرين فیبر موجود در شلغم، مواد دفعی را جمع میکند و در معده حرکت می دهد و باعث جذب بهتر مواد مغذی از غذا می گردد.

افزایش جریان خون

مقادیر چشمگیری از آهن موجود در شلغم، به کم خونی و آنمی کمک می کند. آهن برای تشکیل گلبول های قرمز لازم است. گلبول های قرمز هم برای اکسیژن رسانی، بازسازي و راه اندازی سیستم اندام های بدن ضروری اند. بنابرين آهن بیشتر به منزله گردش بهتر خون در بدن است.

بهبود سیستم ایمنی

ویتامین C و آسکوربیک اسید موجود در سیستم ایمنی نقش مهمی در بهبود سیستم ايمني دارند. ویتامین C می تواند تولید گلبول های سفید و پادتن را تحریک کند و مانند یک آنتی اکسیدان عمل کرده و با بیماری های مزمنی مثل سرطان و مشکلات قلبی مبارزه کند.

تقویت استحکام استخوان

کلسیم موجود در شلغم می تواند در رشد و بازسازی استخوان های بدن موثر باشد. تقویت تراکم املاح استخوان، با بالا رفتن سن و شروع بیماری های آرتروز و پوکی استخوان، امری ضروری است. اگر می خواهید استخوان های محکم تری داشته باشید،این ماده سرشار از کلسیم را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

جلوگیری از سرطان

جدا از ویتامین C، شلغم ویتامینE، منیزیم و بتاکاروتن بالایی دارد که همگی همانند آنتی اکسیدان در بدن عمل می کنند. چنین آنتی اکسیدان هايي رادیکالهای آزاد را قبل از القا جهش سلولی و انتشار سرطان، خنثی می کند. آنتی اکسیدان های موجود در شلغم، از ابتلاء به بیماری های مزمن جلوگیری می کند و باید همیشه در برنامه غذایی قرار گیرد.

مبارزه با التهاب

برگ های شلغم، منبع غنی امگا ۳ و ویتامین K هستند. اگر از بیماریهای التهابی رنج می برید، شلغم بخورید. چربی مفید شلغم از التهاب کاسته، سطح کلسترول را متعادل می کند و سلامت عمومی بدن را ارتقا می دهد. بنابرين برگ ها را بجوشانید و از خواص شلغم لذت ببرید.

تقویت متابولیسم

گروه ویتامین B اغلب نادیده گرفته می شوند، اما بدون آنها کنترل فعالیت هورموني و آنزیمی مختل می شود و این مساله برعملکرد بدن تاثیر منفی دارد. شلغم مقدار قابل ملاحظه ای از ویتامین B بدن را تامین می کند و عملکرد مناسب ارگان های بدن و تعادل هورموني را تضمين می سازد.

چگونه شلغم انتخاب و نگهداری کنیم؟

شلغم، در طول سال وجود دارداما اکثرادر فصول سرد دیده می شود. بنابرین هر کسی می تواند شلغم شيرين و تازه را از زمستان تا بهار پیدا کند.

شلغمهای کوچک با پوست ضخیم و بدون لک با برگ های شاداب انتخاب کنید. می توانید آنها را تا يک هفته یا بیشتر داخل کیسه پلاستیکی در یخچال نگهداری کنید. با اینکه ممکن است ریشه و برگ های شلغم، طعم خیلی خوشایندی نداشته باشد،اما کاربرد زیادی در آشپزی دارند.

چطور شلغم بپزيم؟

از شلغم، می توان بصورت خام یا پخته لذت برد.می توان با توجه به سایز و تکنیکهای آشپزی آن را تکه کرد،نگینی کرد یا درسته پخت. شلغم می تواند به روش های مختلف طبخ شود.می توان آن را کبابی کرد،جوشاند،سرخ کرد یا بخار پز کرد. برای حفظ تردی شلغم نباید آن را بیش از حد پخت.

قبل از پختن و خوردن شلغم، آن را با دقت بشویید و کثیفی و سموم را از پوست آن با یک چرتکه تمیز بگیرید. پوست گرفتن و جدا کردن برگ های آن میل خودتان است.

دستور پخت شلغم

شلغم را به غذا اضافه کنید تا از تمام خواص آن بهره مند شوید. شلغم، می تواند به روش های مختلف طبخ شود و به سوپ و سالاد اضافه شود. نگاهی بيندازيم به روش سرو آنها:

سالاد: شلغمهای کوچکتری که در اوایل رشد گیاه برداشت می شوند،خوشمزه تر و شیرین ترند. اگر شلغم بصورت خام در سالاد سبزیجات بهمراه کلم،کاهو و چغندر مصرف شوند،بسیار ترکیب مقوی خواهد شد. شلغمهای بزرگتر، طعم مشخص و شبیه چوب پيدا می کند و برای سالاد خیلی مناسب نیستند.

بخارپز: شلغم را نگینی کرده و به سبزیجات بخارپز مانند سیب زمینی، هویچ، پیاز و بروکلی بیفزایید. غذا های بخار پز میت واند با گوشت مرغ،گوساله یا گوسفند طبخ شوند. برگ شلغم، می تواند بهمراه سایر سبزیجات در پخت انواع سوپ و غذاها مصرف شود.

ترشی: در خیلی از نقاط ایران،هند و پاکستان از شلغم های خرد شده بصورت مکعبی مانند سایر سبزیجات از جمله هویچ، تربچه و فلفل ترشی درست می کنند.

انواع دیپ یا سالاد کلم: یکی دیگر از دستور های کاربردی شلغم خام، برش خلالی آنها برای استفاده در دیپ یا رنده کردن آن برای سالاد کلم است.

احتیاط

همانند دیگر سبزیجات خانواده کلم، برخی از ترکیبات موجود در شلغم، بر غده تیروئید و ترشح هورمون تاثیر دارد. اگر مشکل تیروئید دارید، قبل از قرار دادن شلغم در برنامه غذایی با پزشک مشورت کنید.بجز آن، از خوردن شلغم لذت ببرید.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه