سرطان مثانه چیست؟ علائم، تشخیص و درمان آن

سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است، اما توجه زیادی به آن نمی‌شود. این بیماری معمولا در سنین بالا اتفاق می افتد. دلیل قطعی به وجود آمدن سرطان مثانه هنوز مشخص نشده است ولی تشخیص به موقع سرطان، کمک بسزایی به درمان آن می کند. در این مقاله از راستینه، هر آنچه باید در مورد علائم تا درمان این بیماری بدانید گفته شده است.

سرطان مثانه چگونه است؟

سرطان رشد غیر طبیعی سلول‌ها در بدن است. سرطان مثانه به طور معمول در پوشش داخلی مثانه شروع می‌شود، مثانه اندامی است که ادرار را پس از اینکه از کلیه‌ها عبور می‌کند، ذخیره می‌کند. بیشتر سرطان‌های مثانه به موقع تشخیص داده می‌شوند، زمانی درمان بسیار موفق است که این بیماری به خارج از مثانه گسترش نیافته است. اما سرطان مثانه ممکن است عود کند، بنابراین چکاپ منظم حائز اهمیت است.

نشانه هشدار دهنده: خون در ادرار

خون در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از سرطان مثانه باشد، خواه این خون با چشم قابل مشاهده باشد و یا با آزمایشات معمول مشخص شود. ادرار ممکن است تیره‌تر از حد معمول، قهوه‌ای، یا (به ندرت) به رنگ قرمز روشن دیده شود. اغلب، وجود خون در ادرار به دلیل سرطان مثانه نیست، بلکه ناشی از علل دیگر است. این علل شامل ورزش، تروما، عفونت، اختلالات خون و کلیه، یا داروهایی مانند رقیق کننده‌های خون، می‌باشند.

نشانه هشدار دهنده: تغییرات مثانه

مشکلات مثانه احتمال بیشتری دارد که به خاطر بیماری‌های دیگر باشند. اما سرطان مثانه می‌تواند گاهی اوقات تغییراتی در عادات مثانه ایجاد کند، از جمله:

• نیاز به توالت رفتن، با اندکی ادرار یا بدون ادرار
• مجبور بودن برای رفتن بیشتر از حد معمول به توالت
• ادرار کردن دردناک
• دشواری در ادرار کردن

عفونت‌های دستگاه ادراری یا سنگ‌های مثانه می‌توانند علائمی مشابه ایجاد کنند، اما به درمان‌های متفاوت نیاز دارند.

عامل خطر: سیگار کشیدن

اگر چه علل دقیق سرطان مثانه ناشناخته مانده‌ است، سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر است. افراد سیگاری تقریباً چهار برابر بیشتر احتمال دارد نسبت به افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، دچار سرطان مثانه شوند. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو از ریه‌ها به جریان خون منتقل می‌شوند پس از آن توسط کلیه‌ها به ادرار فیلتر می‌شوند. این عمل، مواد شیمیایی مضر را در مثانه جمع می‌کند، جایی که آنها به سلول‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان شوند آسیب می‌رسانند.

عامل خطر: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

تحقیقات نشان می‌دهند که مشاغل خاص ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند. فلزکاران، مکانیکان و آرایشگران در میان کسانی هستند که ممکن است در معرض مواد شیمیایی سرطان زا باشند. اگر با رنگ سر و کار دارید، و یا در ساخت لاستیک، پارچه، چرم و یا رنگ فعالیت دارید، حتماً به منظور کاهش تماس با مواد شیمیایی خطرناک از روش‌های ایمنی پیروی کنید. سیگار کشیدن نیز خطر مواجهه با مواد شیمیایی را افزایش می‌دهد.

سایر عوامل خطر

هر کسی می‌تواند به سرطان مثانه مبتلا شود، اما بعضی از عوامل شما را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهند. از جمله:

• جنسیت: مردان سه برابر بیشتر احتمال دارد به سرطان مثانه مبتلا شوند.
• سن: ۹ مورد از ۱۰ مورد سرطان مثانه بیش از سن ۵۵ سالگی رخ می‌دهد.
• نژاد: سفید پوستان نسبت به بقیه نژادها دو برابر بیشتر احتمال ابتلا به سرطان مثانه را دارند.

عوامل دیگری که در سرطان مثانه نقش دارند، عبارتند از: سابقه خانوادگی، درمان سرطان قبلی، برخی نقائص مادرزادی مثانه و التهاب مزمن مثانه.

تشخیص: آزمایش

هیچ آزمایش معمولی برای سرطان مثانه وجود ندارد. اما اگر در معرض خطر هستید یا علائمی داشته باشید، پزشک شما ممکن است ابتدا آزمایش ادرار را دستور دهد. در صورت نیاز، یک روش به نام سیستوسکوپی وجود دارد که اجازه می‌دهد، پزشک شما داخل مثانه را با یک لوله نورانی بلند و باریک با یک دوربین در انتهای آن، ببیند. سیستوسکوپ می‌تواند برای حذف نمونه‌های بافتی کوچک (بیوپسی) برای بررسی زیر میکروسکوپ مورد استفاده قرار گیرد. بیوپسی بهترین راه برای تشخیص سرطان است.

تشخیص: تصویربرداری

اگر سرطان وجود داشته باشد، آزمایش تصویربرداری می‌تواند نشان دهد که آیا به خارج از مثانه گسترش یافته است یا خیر. پیلوگرافی داخل وریدی، از رنگ برای ترسیم مسیر کلیه‌ها، مثانه، حالب و لوله‌های حمل ادرار به مثانه استفاده می‌کند. اسکن‌هایCT و MRI تصاویر دقیق‌تری از این مسیرها ارائه می‌دهند، و می‌توانند گره‌های لنفاوی نزدیک آنها را نشان دهند. سونوگرافی از امواج صوتی، به جای تابش اشعه، برای تولید تصاویر استفاده می‌کند. آزمایشات تصویربرداری بیشتر برای بررسی سرطان در ریه‌ها و استخوان استفاده می‌شوند.

انواع سرطان مثانه

انواع اصلی سرطان مثانه براساس نوع سلول‌هایی که سرطانی می‌شوند نام گذاری می‌شوند. شایع‌ترین سرطان، کارسینوم سلول انتقالی است که از سلول‌های داخل مثانه شروع می‌شود. کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوم بسیار کمتر رایج هستند.

مراحل سرطان مثانه

• مرحله ۰: سرطان در لایه‌های داخلی باقی می‌ماند.
• مرحله I: سرطان به دیواره مثانه گسترش یافته است.
• مرحله II: سرطان به عضلات جدار مثانه رسیده است.
• مرحله III: سرطان به بافت چربی در اطراف مثانه گسترش یافته است.
• مرحله IV: سرطان به دیواره شکم و لگن، غدد لنفاوی، یا بخش‌های دورتر مانند استخوان، کبد یا ریه گسترش یافته است.

درمان: جراحی    

جراحی پیشابراه اغلب برای سرطان در مراحل اولیه انجام می‌شود. اگر سرطان به فراتر از مثانه حمله کرده باشد، جراح به احتمال زیاد یا سیستکتومی جزئی جهت از بین بردن بخشی از مثانه، یا سیستکتومی کامل جهت حذف تمام مثانه، را انجام می‌دهد. برای مردان، پروستات و میزراه نیز ممکن است برداشته شوند. برای زنان، رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان، و بخشی از مهبل (واژن) نیز ممکن است برداشته شوند.

درمان: بعد از جراحی

در صورتی که کل مثانه شما باید حذف شود، جراح ابزارهای ذخیره سازی و دفع ادرار را خواهد ساخت. قطعه‌ای از روده شما می‌تواند برای ایجاد یک لوله که اجازه می‌دهد تا ادرار به جریان داخل یک کیسه اوروستومی (urostomy) خارجی جریان یابد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی موارد، یک مخزن داخلی – تخلیه از طریق یک کاتتر – می‌تواند ساخته شود. جراحی‌های جدیدتر امکان دفع ادرار عادی از طریق ایجاد مثانه مصنوعی را فراهم می‌آورند.

درمان: شیمی درمانی

شیمی درمانی شامل داروهای طراحی شده برای کشتن سلول‌های سرطانی می‌باشد. این داروها ممکن است قبل از عمل جراحی برای کوچک شدن تومور تجویز شوند، که این کار حذف کردن آنها را ساده‌تر می‌کند. شیمی درمانی نیز برای از بین بردن سلولهای سرطانی بعد از عمل جراحی و کاهش شانس برگشت سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ریزش مو، تهوع، بی اشتهایی و خستگی عوارض جانبی شایع شیمی درمانی هستند. داروها می‌توانند به صورت وریدی یا به طور مستقیم به داخل مثانه اعمال شوند.

درمان: سلول‌های بنیادی

این نوع درمان به طور مستقیم به مثانه شما می‌رسد، بنابراین سرطانی که فراتر از مثانه گسترش یافته است درمان نمی‌شود. یک درمان، به نام درمان باسیلوس کالمت گرن وجود داردکه باکتری‌های مفید را از طریق یک کاتتر می‌فرستد. این باکتری باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به سرطان حمله کند. علائمی شبیه آنفولانزا عارضه جانبی شایع این درمان است که یک بار در هفته انجام می شود. سلول‌های بنیادی ممکن است بعد از جراحی به منظور کاهش خطر عود استفاده شوند.

درمان: پرتو درمانی

پرتو درمانی از پرتوهای نامرئی با انرژی بالا، مانند اشعه‌های X، برای کشتن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می‌کند. پرتو درمانی اغلب از خارج از بدن توسط دستگاه انجام می‌شود. پرتو درمانی اغلب همزمان با درمان‌های دیگر، مانند شیمی درمانی و جراحی استفاده می‌شود. برای افرادی که نمی‌توانند عمل جراحی را تحمل کنند، ممکن است به عنوان درمان اصلی انجام شود. عوارض جانبی این درمان می‌تواند شامل تهوع، خستگی، تحریک پوست، اسهال و درد در هنگام ادرار باشد.

روش‌های مکمل

در حال حاضر، هیچ درمان مکملی برای درمان و یا جلوگیری از سرطان مثانه شناخته نشده است، اما تحقیقات در حال انجام هستند. مطالعات به دنبال بررسی این مسئله هستند که آیا عصاره چای سبز و یا جوانه‌های کلم بروکلی می‌توانند در درمان افراد مبتلا به سرطان مثانه کمک کنند یا خیر.

میزان نجات یافتگان از سرطان مثانه

میزان زنده ماندن به شدت به مرحله تشخیص گره خورده است. حدود نیمی از سرطان‌های مثانه زمانی تشخیص داده می‌شوند که بیماری به پوشش داخلی مثانه محدود می‌شود. نزدیک به نود و شش درصد از این افراد در مقایسه با افراد بدون سرطان مثانه حداقل پنج سال زندگی می‌کنند. سرطان پیشرفته‌تر، این رقم را پایین‌تر می‌آورد. اما در نظر داشته باشید که این آمار برای سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ می‌باشد. ممکن است امروزه راه ها و نگرش های بهتری برای درمان و تشخیص سرطان ها وجود داشته باشد و توجه داشته باشید بیماری هر فرد متفاوت است.

رابطه جنسی بعد از درمان جراحی

سرطان مثانه می‌تواند به اعصاب حساس آسیب برساند، که این مسئله رابطه جنسی را دشوارتر می‌سازد. برخی مردان ممکن است مشکلی در نعوظ داشته باشند، هر چند برای بیماران جوان‌تر، این مشکل اغلب در طول زمان بهبود می‌یابد. وقتی که غده پروستات و کیسه‌های منی برداشته شوند، مایع منی دیگر نمی‌تواند ساخته شود. زنان نیز ممکن است مشکلی در ارگاسم داشته باشند، و ممکن است رابطه جنسی برای آنها راحت نباشد. برای اطمینان در مورد گزینه‌های درمان با پزشک خود بحث کنید.

زندگی با سرطان مثانه    

سرطان یک تجربه زندگی در حال تغییر است. اگر چه هیچ روش قطعی برای جلوگیری از عود وجود ندارد، می‌توانید گام‌هایی برای داشتن احساس خوب و سالم ماندن بردارید. خوردن مقدار زیاد میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و استفاده از گوشت بدون چربی شروعی عالی است. اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. ورزش و چکاپ منظم روزانه نیز سلامت شما را حمایت خواهند کرد و به شما آرامش خاطر می‌بخشند.

درمان‌های جدید و تجربی

چندین درمان جدید ممکن است در درمان سرطان مثانه مفید واقع شوند. درمان فتودینامیک، مورد استفاده در سرطان در مراحل اولیه، از یک نور لیزر برای فعال کردن یک ماده شیمیایی که سلول‌های سرطانی را می‌کشد، استفاده می‌کند. برخی ژن درمانی‌ها از ویروس‌های ایجاد شده در آزمایشگاه، برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کنند. و درمان‌های هدفمند برای کنترل رشد سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شما ممکن است واجد شرایط شرکت در آزمایش بالینی این درمان‌ها و یا سایر درمان‌های جدید باشید.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه