سرطان دهانه رحم چیست؟ علائم، تشخیص و درمان آن

سرطان دهانه رحم هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های غیر طبیعی شکل می‌گیرند و در گردن رحم، قسمت پایین رحم گسترش می‌یابند. هرساله بیش از ۱۲۰۰۰ مورد جدید از این بیماری در ایالات متحده آمریکا تشخیص داده می‌شود. یک واقعیت منحصر به فرد در مورد سرطان دهانه رحم این است که اکثر موارد توسط یک نوع ویروس ایجاد می‌شوند. سرطان دهانه رحم هنگامی که به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است.

سرطان دهانه رحم

علائم سرطان دهانه رحم

هنگامی که در ابتدا سلول‌های گردن رحم غیر طبیعی می‌شوند، به ندرت نشانه هشدار دهنده‌ای بروز می‌کند. همان طور که سرطان پیشرفت می‌کند، علائمی همچون: ترشحات غیر معمول واژن، خونریزی واژینال بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی پس از یائسگی، خونریزی و یا درد در هنگام رابطه جنسی، بروز می‌کنند.

دلیل اصلی سرطان دهانه رحم

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گروه بزرگی از ویروس‌ها است. حدود ۴۰ نوع از این ویروس می‌توانند نواحی تناسلی را آلوده کنند، و برخی از آنها تهدید بزرگی برای سرطان گردن رحم محسوب می‌شوند. عفونت‌های اندام تناسلی با HPV معمولاً خود به خود رفع می‌شوند. اگر یکی از این عفونت‌ها مزمن شود، می‌تواند موجب تغییراتی در سلولهای گردن رحم شود. و این تغییرات همان تغییراتی هستند که می‌توانند به سرطان منتهی شوند. در سراسر جهان، بیش از ۹۰ درصد از سرطان‌های گردن رحم ناشی از عفونت HPV هستند.

علائم عفونت HPV

عفونت‌های HPV معمولاً هیچ نشانه‌ای ندارند و به خودی خود از بین می‌روند. برخی از انواع ویروس HPV ممکن است موجب زگیل تناسلی شوند، اما این گونه‌ها مشابه گونه‌های مرتبط به سرطان گردن رحم نیستند. لازم به ذکر است که زگیل‌های تناسلی حتی اگر درمان هم نشوند، به سرطان تبدیل نخواهند شد. انواع خطرناک HPV سال‌ها بدون ایجاد هیچ گونه نشانه‌ای در بدن باقی می‌مانند.

چه افرادی در معرض خطر ویروس HPV هستند؟

اکثر افرادی که رابطه جنسی مکرر دارند – هم زنان و هم مردان – در برخی از مراحل زندگی خود دچار این ویروس می‌شوند. از آنجا که HPV نشانه‌ای ندارد، می‌تواند عفونت را منتقل کند، حتی اگر سالها از زمان برقراری رابطه جنسی با فرد آلوده گذشته باشد. کاندوم می‌تواند خطر ابتلا به HPV را کمتر کند، اما به طور کامل فرد را در برابر ویروس محافظت نمی‌کند. HPV با سرطان‌های فرج، واژن، آلت تناسلی، و مقعد و سرطان دهان در هر دو جنسیت در ارتباط است.

چگونه HPV موجب سرطان دهانه رحم می‌شود؟

اگر یکی از گونه‌های خطرناک HPV در بدن بماند، می‌تواند موجب شکل گیری سلول‌های غیر طبیعی در گردن رحم شود. این تغییرات پیش سرطانی به این معنی نیستند که شما سرطان دهانه رحم دارید. اما با گذشت زمان، سلول‌های غیر طبیعی می‌توانند به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. هنگامی که سرطان ظاهر می‌شود، در مناطق گردن رحم و اطراف آن گسترش می‌یابد.

چه چیزهای دیگری موجب خطر می‌شوند؟

میزان بالاتری از زنان اسپانیایی و آفریقایی-آمریکایی نسبت به زنان سفید پوست دچار سرطان گردن رحم می‌شوند. این خطر در زنان آلوده که سیگاری هستند، فرزند زیادی دارند، مدتی طولانی از قرص های پیشگیری از از بارداری استفاده می‌کنند و HIV مثبت و یا سیستم ایمنی ضعیف دارند، بالاتر می‌رود.

تشخیص به موقع: آزمایش پاپ اسمیر

آزمایش پاپ اسمیر یکی از آزمایشات بسیار موفق در تشخیص به موقع سرطان است. سوآپ دهانه رحم می‌تواند اغلب قبل از ظاهر شدن سرطان، سلول‌های غیر طبیعی را آشکار کند. در سن ۲۱ سالگی، زنان باید هرسه سال انجام یک آزمایش پاپ اسمیر را شروع کنند. از سن ۳۰ تا ۶۵، زنانی که هر دو آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV را انجام می‌دهند میتوانند بین آزمایشات خود پنج سال وقفه قرار دهند. اما در زنان در معرض خطر بالاتر ممکن است نیاز به انجام آزمایش با فاصله زمانی کمتر باشد، بنابراین بهترین کار این است که با پزشک خود مشورت کنید. اجتناب از انجام آزمایش، خطر ابتلا به سرطان پیش رونده دهانه رحم را افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید: شما پس از دریافت واکسن HPV باز هم به آزمایش پاپ اسمیر نیاز دارید چرا که این واکسن از تمام سرطان‌های دهانه رحم جلوگیری نمی‌کند.

اگر تست پاپ اسمیر غیر طبیعی بود، چه کنیم؟

اگر نتیجه آزمایش اختلالی جزئی را نشان می‌دهد، ممکن است به آزمایش مجدد پاپ اسمیر نیاز داشته باشید. پزشک شما ممکن است برای بررسی بهتر هر گونه تغییر در بافت دهانه رحم و همچنین نمونه برداری برای بررسی زیر میکروسکوپ، کولپوسکوپی که معاینه‌ای با دستگاه بزرگنمایی روشنتر است را تجویز کند. اگر سلول‌های غیر طبیعی پیش سرطانی باشند، می‌توانند حذف شوند و یا از بین بروند. درمان‌های مربوط به جلوگیری از پیشرفت سلول‌های پیش سرطانی به سرطان، بسیار موفق هستند.

تشخیص به موقع: آزمایش DNA HPV

در برخی موارد، پزشکان ممکن است دستور دهند علاوه بر تست پاپ اسمیر، آزمایش HPV DNA را نیز انجام دهید. این آزمایش وجود شکلهای پرخطر HPV را بررسی می‌کند. این آزمایش می‌تواند در ترکیب با آزمایش پاپ اسمیر برای غربالگری سرطان گردن رحم در زنان بالاتر از ۳۰ سال مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این آزمایش می‌تواند برای هر سنی بعد از نتیجه غیر طبیعی تست پاپ اسمیر توصیه شود.

تشخیص سرطان دهانه رحم: بیوپسی

بیوپسی شامل برداشتن بافت گردن رحم برای بررسی در آزمایشگاه است. آسیب شناس (پاتولوژیست) نمونه بافت را به منظور شناسایی تغییرات غیر طبیعی، سلول‌های پیش سرطانی و سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند. در اغلب موارد، نمونه برداری در مطب پزشک در طول کولپوسکوپی انجام می‌شود. بیوپسی مخروطی اجازه می‌دهد تا آسیب شناس سلول‌های غیر طبیعی زیر سطح دهانه رحم را بررسی کند، اما این آزمایش ممکن است نیاز به بیهوشی داشته باشد.

مراحل سرطان دهانه رحم

مرحله ۰ سلول‌های سرطانی که تنها در سطح گردن رحم یافت شده‌اند را توصیف می‌کند. سرطان پیشرفته‌تر به چهار مرحله تقسیم شده است. مرحله اول – سرطان فراتر از دهانه رحم و رحم رشد کرده است، اما به دیواره‌های لگن و یا بخش پایین‌تر واژن گسترش نیافته است. مرحله دوم – سرطان به بخش پایین‌تر واژن و یا دیواره‌های لگن گسترش یافته است. مرحله سوم – تومور به بخش پایین‌تر واژن گسترش یافته است و ممکن است جریان ادرار را مسدود کند. در این مرحله سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی گسترش نیافته‌اند. مرحله چهارم – پیشرفته‌ترین مرحله سرطان دهانه رحم است. سرطان به اندام‌های نزدیک و یا دیگر بخش‌های بدن گسترش یافته است.

درمان: جراحی

اگر سرطان از مرحله دوم پیشرفت نکرده باشد، معمولاً برای حذف هر گونه بافتی که ممکن است شامل سرطان باشد، جراحی توصیه می‌شود. گزینه‌های درمان جراحی از conization دهانه رحم برای هیسترکتومی ساده گرفته تا هیسترکتومی رادیکال متفاوت هستند. هیسترکتومی رادیکال شامل، حذف دهانه رحم و رحم و همچنین برخی از بافت‌های اطراف است. جراح ممکن است لوله فالوپ، تخمدان و غدد لنفاوی نزدیک تومور را نیز حذف کند.

درمان: پرتو درمانی

پرتو درمانی خارجی، از انرژی بالا اشعه X برای کشتن سلولهای سرطانی در منطقه مورد نظر استفاده می‌کند. همچنین می‌تواند به تخریب سلول‌های سرطانی باقی مانده بعد از عمل جراحی کمک کند. پرتو درمانی داخلی یا براکی تراپی، از مواد رادیواکتیو استفاده می‌کند که وارد تومور می‌شوند. زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم اغلب با ترکیبی از پرتودرمانی و شیمی درمانی درمان می‌شوند. عوارض جانبی می‌توانند شامل تعداد پایین سلول های خونی، احساس خستگی، ناراحتی معده، تهوع، استفراغ، و اسهال باشند.

درمان: شیمی درمانی

شیمی درمانی برای رسیدن به سرطان در هر جای بدن از دارو استفاده می‌کند. هنگامی که سرطان دهانه رحم به اندام‌های دور گسترش می‌یابد، شیمی درمانی می‌تواند گزینه درمانی اصلی باشد. بسته به داروها و دوزهای خاص، عوارض جانبی ممکن است شامل خستگی، کبودی، ریزش مو، تهوع، استفراغ، و از دست دادن اشتها باشد.

مقابله با درمان سرطان

درمان‌های سرطان ممکن است شما را خسته و یا به غذاها بی میل کنند. اما دریافت کالری کافی برای حفظ وزن سالم حائز اهمیت است. با یک متخصص تغذیه برای گرفتن راهنمایی در مورد داشتن رژیم غذایی مناسب برای درمان سرطان مشورت کنید. فعال ماندن نیز حائز اهمیت است. ورزش‌های سبک نیز می‌توانند انرژی شما را افزایش دهند در عین حال تهوع و استرس را کاهش دهند. برای فهمیدن اینکه کدام فعالیت‌های بدنی برای شما مناسب هستند با پزشک مشورت کنید.

سرطان دهانه رحم و باروری

درمان برای سرطان دهانه رحم اغلب شامل برداشتن رحم و همچنین برداشتن تخمدانها می باشد، که بارداری را در آینده غیر ممکن می‌سازد. با این حال، اگر سرطان خیلی زود تشخیص داده شود، شما بعد از درمان جراحی نیز ممکن است قادر به فرزندآوری باشید. یک روش به نام تراکلکتومی رادیکال می‌تواند دهانه رحم و بخشی از واژن را حذف کند در حالی که بیشتر رحم سالم و دست نخورده باقی بماند.

میزان زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم

شانس زنده ماندن افراد مبتلا به سرطان گردن رحم به زمان تشخیص بیماری گره خورده است. به طور کلی تقریباً ۶۸ درصد از زنان حداقل پنج سال پس از تشخیص زنده خواهند ماند. اما آمارها پیش بینی نمی‌کنند که چگونه هر فرد به درمان پاسخ مثبت خواهد داد.

واکسن برای کمک به جلوگیری سرطان دهانه رحم

در حال حاضر واکسن‌هایی برای خنثی کردن دو نوع ویروس HPV که به شدت به سرطان گردن رحم مرتبط هستند، در دسترس‌اند. هم سرواریکس و هم گارداسیل (Gardasil) نیاز به سه دوز در طی یک دوره شش ماهه دارند. مطالعات نشان می‌دهند واکسن‌ها در پیشگیری از عفونت‌های مزمن با دو نوع HPV که عامل ۷۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم هستند، مؤثر می‌باشند. گارداسیل (Gardasil) فرد را در برابر دو نوع HPV که باعث زگیل تناسلی می‌شوند نیز ایمن می‌کند. ثابت شده است که گارداسیل Gardasil)-9) به اندازه گارداسیل (Gardasil) برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از چهار نوع مشترک اچ پی وی (۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸) مؤثر است. همچنین فرد را در برابر پنج گونه دیگر ویروس اچ پی وی (۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲، و ۵۸) محافظت می‌کند.

چه کسانی بهتر است واکسن HPV را دریافت کنند؟

واکسن تنها برای جلوگیری از عفونت HPV استفاده می‌شود نه درمان آن. واکسن‌ها اگر قبل از اینکه فرد از نظر جنسی فعال شوند مورد استفاده قرار گیرند بیشترین تأثیر را دارند. CDC به پسران و دختران در سن ۹ تا ۲۶ سالگی دریافت یک سری واکسن HPV را توصیه می‌کند.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه