ضربه مغزی (آسیب تروماتیک مغز سر)

معمول ترین و خفیف ترین آسیب سر ، ضربه مغزی میباشد. این لغت ( concussion ) از لغت لاتین به معنی “تکان شدید” گرفته شده است. بر طبق مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ، بین سالهای ۲۰۰۱ و ۲۰۰۹ میلادی ، تخمین زده اند ۱۷۳۲۸۵ نفر زیر ۱۹ سال بر اثر ضربه مغزی ناشی از ورزش و یا فعالیتهای سرگرمی و تفریحی در بخش اورژانس بیمارستان درمان شده اند.
دلایل دیگر شامل تصادف با دوچرخه و ماشین، آسیب های حین کار، سقوط و زمین خوردن، و درگیری و نزاع میباشند.
چگونه میتوانید تشخیص دهید که شخص دچار ضربه مغزی شده است؟ آیا در همه موارد خطرناک میباشد ؟ و اگر دچار ضربه مغزی شدید چکار باید کرد ؟در این مقاله از راستینه جواب بعضی سوالات مهم در مورد ضربه مغزی را بررسی می کنیم.

ضربه مغزی چیست؟

همانطور که در کارتون های بیشماری که پخش میشوند دیده اید، ضربه مغزی با یک حمله و ضربه به ضربه مستقیم به سر صورت میگیرد.

مغز از بافت نرمی تشکیل شده است. و مایع مغزی نخاع اطراف آن همانند یک بالشتک عمل میکند و از مغز محافظت میکند. مغز داخل استخوان جمجمه قرار دارد .هنگامی که یک ضربه مغزی را متحمل میشوید، اثر آن باعث تکان خوردن مغز میشود .گاهی اوقات این ضربه باعث میشود احساس کنید مغز در سر در حال حرکت میباشد.آسیب تروماتیک مغز میتواند باعث کبودی ، صدمه به رگهای خونی و آسیب به اعصاب شود.

درنتیجه، مغز شما بدرستی عمل نمیکند. اگر دچار ضربه مغزی شدید ، ممکن است بینایی شما دچار آسیب شود و یا تعادل خود را از دست بدهید و یا ممکن است بیهوش شوید . بطور خلاصه ، مغز مختل میشود . به همین دلیل است که شخصیت های کارتونی هم هنگام ضربه خوردن به سر ، اغلب بالای سر خود ستاره میبینند ( مانند باگز بانی : شخصیت کارتونی).

آیا کودکان هم میتوانند دچار ضربه مغزی شوند؟

بدلیل اینکه در مقایسه با سایر قسمتهای بدن ، سر کودکان بطور نامناسبی بزرگتر است ، اغلب کودکان کم سن تر دچار ضربه مغزی میشوند. همانطور که کودکان وارد دوره نوجوانی میشوند ، بتدریج افزایش قد و وزن پیدا میکنند . و این دو عامل ( افزایش قد و وزن ) میتواند باعث شود آنها بیشتر در معرض ضربه مغزی قرار گیرند تا بزرگسالان .اگر کودکی دچار ضربه مغزی شد ، باید تا ۲۴ ساعت مراقب او باشید و خیلی اهمیت دارد که مراقب تغییرات رفتاری او باشید. مخصوصا کودکان کم سن تر بخوبی قادر نیستند که احساس خود را بیان کنند ، بنابراین خیلی مهم است که آنها را به دقت زیر نظر داشته باشید. بدون مشورت پزشک به کودک داروهایی از قبیل آسپرین ندهید چراکه ممکن است باعث خونریزی شود.

علائم ضربه مغزی چیست؟

ضربه مغزی ممکن است به آسانی تشخیص داده نشود. اگرچه ممکن است بریدگی و یا کبودی مشهودی روی سر خود داشته باشید ، اما در واقع نمیتوانید ضربه مغزی را ببنید . علائم ممکن است تا روزها و هفته ها بعد از آسیب هم ظاهر نشوند. بعضی علائم فقط برای چند ثانیه طول میکشند ، در مواردی هم این علائم زمان بیشتری طول میکشد تا رفع شوند. ضربه مغزی تقریبا معمول است . بعضی آمارها نشان میدهد که یک ضربه مغزی خفیف هر ۲۱ ثانیه اتفاق می افتد. اما آنچه حائز اهمیت است تشخیص علائم ضربه مغزی میباشد ، در نتیجه شما میتوانید اقدامات مناسبی برای درمان آسیب دیدگی انجام دهید.

علائم روحی ، روانی و فیزیکی رایجی وجود دارد که شخص میتواند از خود بروز دهد. علائم و نشانه های زیر میتوانند نشانه آسیب مغزی باشند:

• گیج شدگی
• آهسته شدن واکنش ها
• مبهم و نامفهوم صحبت کردن
• عدم تمرکز
• تغییر در شخصیت یا رفتار
• از دست دادن حافظه
• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد داشتن
• عدم تعادل یا سرگیجه
• تاردیدن
• حساسیت به نور
• حساسیت به صدا
• زنگ زدن گوش
• سستی و بیحالی

آیا انواع مختلفی از ضربه مغزی وجود دارد؟

ضربه های مغزی بسته به عواملی مانند ، هوشیاری ، فراموشی و عدم تعادل بصورت زیر درجه بندی میشوند:

۱٫ در درجه اول (خفیف)، علائم کمتر از ۱۵ دقیقه طول میکشند و شخص هوشیار است.
۲٫ در درجه دوم (متوسط)،عدم هوشیاری دیده نمیشود اما نشانه ها و علائم بیشتر از ۱۵ دقیقه طول میکشد تا رفع شود.
۳٫ درجه سوم(شدید)، شخص هوشیاری خود را از دست میدهد ، حتی در بعضی موارد برای چند ثانیه شخص بیهوش است.

در صرت مواجهه شدن با ضربه مغزی چه اقداماتی باید صورت گیرد ؟

شدت در ضربه مغزی نوع درمان لازم را مشخص میکند. بیشتر افراد دچار ضربه مغزی ، با یک درمان مناسب بطور کامل بهبود میابند. اما از آنجا که ضربه مغزی میتواند خطر جدی همراه داشته باشد ، مراقبت از خود بسیار حائز اهمیت است. در اینجا به چند مورد اشاره میکنیم:

– درخواست کمک پزشکی کنید.

یک متخصص ارائه خدمات درمانی میتواند تشخیص دهد که چقدر ضربه مغزی شدید بوده و آیا احتیاجی به درمان و مراقبت هست .اگر دچار ضربه مغزی درجه ۱ یا ۲ شدید ، قبل از اینکه به فعالیت های نرمال خود برگردید صبر کنید تا علائم رفع شوند.و ممکن است چندین دقیقه ، روز و یا حتی یک هفته طول بکشد. اگر دچار ضربه مغزی درجه ۳ شده اید ، فورا برای معاینه و درمان به پزشک مراجعه نمایید. پزشک در مورد نحوه آسیب سر از شما سوال میکند ، سپس در مورد درمان تصمیم میگیرد. پزشک ممکن است از شما سوالات آسانی بپرسد از قبیل: کجا زندگی میکنید ؟اسم شما چیست؟یا رییس جمهور کیست؟ او این سوالات را برای بررسی حافظه و تمرکز شما میپرسد.
پزشک ممکن است هماهنگی و واکنشها را امنحان کند. چرا که این دو عامل از عملکردهای سیستم عصبی مرکزی میباشند. پزشک ممکن است درخواست سی تی اسکن و یا ام. آر. آی کند تا از خونریزی و یا آسیب جدی تر مغز جلوگیری کند.
اگر نیاز به بستری شدن مصدوم نبود ، پزشک ممکن است دستورالعملهایی برای بهبودی محیا کند. ممکن است داروهای بدون آسپرین تجویز شود و یا بشما پیشنهاد کنند که آرامش خود را حفظ کنید و نگران نباشید. ممکن است در صورت وخیم شدن علائم متخصصین انجام اقدامات بعدی را ( که در زیر ذکر شده ) ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت پیشنهاد دهند.

– استراحت کردن و ایجاد وقفه در شروع فعالیتهای خود .

اگر ضربه مغزی حین فعالیت های ورزشی روی داد ، آن را متوقف کنید و زمان طولانی تری بنشینید . در این حالت ورزشکاران و کودکان باید بدقت توسط مربی زیر نظر باشند.
اگر به قدر کافی استراحت نکردید و فعالیت خود را زود آغاز کردید ، شما در معرض خطر بیشتری برای مبتلا شدن به سکته مغزی دوم هستید ، که میتواند آسیب را دو چندان کند. انجمن عصب شناسی آمریکا ، راهبردهایی برای بازگشت و آغاز مجدد فعالیت ها بعد از ضربه مغزی انتشار داده است.

– در مقابل حمله مغزی مجدد از خود محافظت کنید.

حمله مغزی مجدد موجب اثرات تراکمی روی مغز میشود. سکته مغزی پی در پی میتواند عواقب مرگباری بدنبال داشته باشد. مانند : ورم مغز ، ناتواناییهای دراز مدت ، و یا حتی مرگ . اگر هنوز علائم را دارید به فعالیت نرمال خود باز نگردید. از پزشک تاییدیه و یا اجازه بازگشت به کار و یا بازی را بگیرید تا با اطمینان به فعالیت خود ادامه دهید.

آیا میتوان از سکته مغزی پیشگیری کرد ؟

بطور طبیعی سکته مغزی غیر منتظره است، بنابراین بسختی میتوان از آن جلوگیری کرد . اما چند پیشگیری منطقی و عاقلانه وجد دارد که میتوانید انجام دهید تا امکان آسیب مغزی را کاهش دهید .

– تجهیزات محافظتی و ایمنی بپوشید.

شرکت در ورزشهایی با ریسک برخورد بالا مانند : فوتبال ، هاکی ، بوکس و فوتبال میتوانند خطر احتمال به ضربه مغزی را افزایش دهند. همچنین اسکیت بورد ، اسب سواری ، اسکیت بازی میتوانند خطری برای آسیب مغزی باشند. کلاه ایمنی بپوشید ، چراکه خطر ابتلا به آسیب مغزی را تا ۸۵ ٪ کاهش میده. اطمینان حاصل کنید که تجهیزاتی را که استفاده میکنید بخوبی اندازه باشد . از آنها نگهداری کنید و مدام از آنها استفاده کنید. کلاه ایمنی ، پد محافظ زانو و آرنج و محافظ چشم و دهان میتوانند از شما در مقابل آسیب های مغزی محافظت کنند.

– حین رانندگی با دقت برانید و هنگام شنا با احتیاط شیرجه بزنید.

همیشه کمربند ایمنی بپوشید، از محدودیتهای سرعت پیروی کنید و مواد مخدر ، دارو و الکل استفاده نکنید. چرا که آنها میتوانند به زمان واکنش به رویدادها آسیب برسانند.

– درگیر نشوید.

آسیب های مغزی اغلب هنگام درگیری با شخص اتفاق می افتد. در نتیجه ، آسیب مغزی بیشتر در آقایان گزارش میشود تا خانمها.