مصرف روزانه این قرص، حملات قلبی را به نصف کاهش می دهد!

یک مطالعه جدید نشان می دهد که “پلی پیل ” داروهای عمومی (قرص ترکیبی) ممکن است حملات قلبی و سکته مغزی را در کشورهای فقیر به طرز چشمگیری کاهش دهد. برخی از کارشناسان هنوز به تحقیق در این مورد علاقه مند نیستند.

چرا همه این قرص را مصرف نمی کنند؟

مطالعه ای توسط پزشکان در دانشگاه تهران نشان داد که میزان حمله قلبی در میان روستاییان ایرانی ۵۰ تا ۷۵ ساله که قرص های حاوی داروهای عمومی مصرف می کردند بیش از پنجاه درصد کاهش یافته است.

قرص ارزان قیمت حاوی داروهای عمومی که مانع از حمله قلبی می شوند، ایده ای که ابتدا ۲۰ سال پیش مطرح شد اما به ندرت مورد آزمایش قرار گرفت، در یک مطالعه جدید کاملاً بررسی شده است و نتیجه خوبی حاصل شد. مشخص شد در بین افرادی که به صورت منظم این قرص ها را می خورند، میزان حمله قلبی به نصف کاهش می یابد.

اگر مطالعات دیگر که در حال حاضر در حال انجام هستند، نتیجه مشابهی پیدا کنند، متخصصین قلب و عروق با تجویز چنین داروهای ترکیبی شامل چند دارو (که بعضاً به آنها “پلی پیل” گفته می شود) به تعداد زیادی از افراد مسن، میتوانند راه مقابله با میزان بسیار بالای بیماری های قلبی و سکته مغزی در کشورهای فقیر و متوسط را بطور اساسی تغییر دهند.

حتی اگر این مفهوم در نهایت به تصویب برسد، بحث هایی در مورد مواد تشکیل دهنده وجود خواهد داشت. قرص مورد مطالعه در این پژوهش، که شامل ۶۸۰۰ روستایی در سنین ۵۰ تا ۷۵ سال در ایران را شامل می شد، حاوی استاتین کاهنده کلسترول، دو داروی فشار خون و آسپرین با دوز پایین بود.

اما این مطالعه که تحت عنوان پلی ایران (PolyIran) نامگذاری شده است، و در مجله The Lancet منتشر شد، ۱۴ سال پیش طراحی شده است. تحقیقات اخیر دیگر در کشورهای ثروتمند، مصرف برخی داروها -به ویژه آسپرین – را برای افراد مسن که سابقه بیماری ندارند، زیر سوال برده اند.

میزان مخاطرات بالا است. از آنجا که بیشتر ساکنین کشورهای فقیر از مرگ در دوران کودکی نجات یافته اند و تا سنین میانسالی و بعد از آن زنده می مانند (چرا که در گذشته در کشورهای فقیر اکثر افراد در دوران کودکی به دلیل نبود امکانات پزشکی جان خود را از دست می دادند)، و همچنین با افزایش درآمد افراد به مصرف سیگار و رژیم غذایی حاوی قند و چربی گرایش پیدا کرده اند، پلی پیل راهی برای کمک به میلیون ها انسان است که عمر طولانی تر و زندگی سالمتری داشته باشند.

سالانه حدود ۱۸ میلیون نفر در اثر بیماری های قلبی و عروقی جان خود را از دست میدهند و ۸۰ درصد از آنها در کشورهای فقیر و با درآمد متوسط هستند که در معرض افزایش خطر چاقی، دیابت، مصرف دخانیات و زندگی بی تحرک می باشند.

با این حال، متخصصان پزشکی به شدت نسبت به مفهوم پلی پیل به دو گروه موافق و مخالف تقسیم می شوند.

طرفداران این نظریه – از جمله برخی متخصصان قلب و عروق برجسته – به این تحقیق به عنوان مدرکی اشاره میکنند که سازمان بهداشت جهانی باید توزیع بدون نسخه این قرص ها را به صدها میلیون نفر از افراد بالای ۵۰ سال در سراسر جهان تأیید كند. برخی تخمین زده اند که استفاده گسترده این دارو می تواند میزان مرگ و میر قلبی را ۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش دهد.

دکتر سلیم یوسف، مدیر انستیتوی تحقیقات سلامت جمعیت در دانشگاه مک مستر در کانادا و متخصص سلامت قلب در کشورهای فقیر که در این پژوهش ایرانی شرکت نداشته است، گفت: “مفهوم پلی پیل بسیار حائز اهمیت است و جای تعجب دارد که اینقدر زمان می برد تا مردم آن را بپذیرند. این مطالعه ما را یک قدم به پذیرفتن این مسئله نزدیکتر می کند.”

سایر متخصصان قلب و عروق پیشرو، این رویکرد را غیر اخلاقی و خطرناک می دانند. به گفته آنان از آنجا که آسپرین، استاتین ها و داروهای فشار خون دارای عوارض جانبی هستند، هیچ کس نباید آنها را بدون اینکه ابتدا برای عوامل خطرزا مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا یا سابقه خانوادگی ارزیابی شود، مصرف کند.

دکتر استیون ای.نسن، رئیس بخش داروهای قلبی و عروقی در کلینیک کلیولند گفت: “من نسبت به این رویکرد که یک داروی ترکیبی شامل چهار داروی مشخص و به یک اندازه برای همه مناسب باشد، تردید دارم.” “این رویکرد برخلاف آن چیزی است که اکثر ما در ایالات متحده آمریکا از آن به عنوان اقدامات پزشکی خوب یاد میکنیم.”

وی خاطرنشان کرد: آزمایشاتی ساده، از جمله تست های کلسترول که فقط از خراش انگشتان دست استفاده می کنند، در دسترس هستند.

دکتر توماس آر. فریدن، مدیر اسبق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها که اکنون رئیس Resolve to Save Lives ، سازمانی که درصدد کاهش مرگ و میر قلبی در سراسر جهان است، می باشد، گفت که فکر می کند قرص ترکیبی شامل چهار دارو مانند قرصی که در این مطالعه استفاده شده است، فقط برای افرادی که از یک بیماری قلبی رنج برده اند، مناسب بوده است.

وی گفت برخی از داروهای فشار خون به اندازه کافی بی خطر هستند که تجویز آنها به افرادی که آزمایشی انجام نداده اند، مشکلی ایجاد نکند. اما آسپرین، که می تواند باعث خونریزی در مغز شود، و استاتین ها که ممکن است در موارد نادر باعث آسیب به کبد و ماهیچه ها شوند، نمیتوانند جزو این داروهای بی خطر باشند و بدون انجام آزمایش به افراد داده شوند.
این مطالعه ایرانی توسط پزشکان دانشگاه تهران، دانشگاه بیرمنگام در انگلیس و سایر موسسات انجام شد.

این اولین مطالعه در مورد چنین قرص ترکیبی بود که به اندازه کافی برای اندازه گیری “نتایج بالینی”، بزرگ و طولانی مدت بود. به عنوان مثال برای اندازه گیری اینکه چه تعداد از افراد واقعاً در هنگام مصرف قرص ها، سکته قلبی، سکته مغزی یا اپیزودهای نارسایی قلبی داشتند یا اینکه چه تعداد از آنها فشار خون یا کلسترول آنها کاهش یافته است، به اندازه کافی بزرگ بود.
مطالعات مشابه در بسیاری از کشورها در حال انجام است.

با این حال، از آنجا که در مورد مواد مورد استفاده در دارو اختلاف نظر زیادی وجود دارد، هر مطالعه دستور العمل قرص مخصوص به خود را دارد.

دکتر یوسف، سرپرست کارآزمایی TIPS 3 است که روی ۵۷۰۰ نفر از مردم بنگلادش، کانادا، کلمبیا، هند، مالزی، فیلیپین، تانزانیا و تونس در حال انجام است. این پژوهش از قرص حاوی سه داروی فشار خون و یک استاتین استفاده می کند. (سه گروه شرکت کننده دیگر در این کارآزمایی از آسپرین با دوز کم، ویتامین D و قرص دارونما استفاده می کنند.) انتظار می رود در ماه مارس به پایان برسد.

کارآزمایی SECURE به تازگی حدود ۳۲۰۰ بیمار در هفت کشور اروپایی که بیش از ۶۵ سال سن دارند و در حال حاضر یک حمله قلبی داشته اند، را مورد بررسی قرار داده است. قرص مورد مطالعه در این کارآزمایی حاوی آسپرین، استاتین و یک داروی فشار خون است. پیش بینی می شود این پژوهش اواخر سال ۲۰۲۱ به پایان برسد.

در کارآزمایی انجام شده در ایران، افرادی که تعیین شد که قرص مصرف کنند، در طول پنج سال در گروه شاهد، نسبت به گروه کنترل، که شرکت کنندگان آن برای کاهش وزن، ترک سیگار، خوردن غذای سالم و ورزش، مشاوره حضوری به صورت ماهانه مورد بررسی قرار می گرفتند و به آنها دستور العمل داده میشد، یک سوم حوادث قلبی کمتری تجربه کردند.
از آنجا که این کار در شمال ایران انجام شد، به آنها توصیه شد که از عادت محلی دیگر یعنی مصرف تریاک نیز خودداری کنند.

از همه شرکت کنندگان خواسته شد تا بسته های قرص استفاده شده خود را برگردانند. کسانی که به نظر می رسید حداقل ۷۰ درصد از قرص ها را مصرف کرده اند بیشترین تأثیر محافظتی را داشتند یعنی ۵۷ درصد کمتر دچار حوادث قلبی شدند.

میزان بروز عوارض جانبی جدی در هر دو گروه مشابه بود. فقط تعداد معدودی از هر گروه آزمایشی از خونریزی در مغز، معده یا روده رنج بردند که همه این موارد در اثر آسپرین ایجاد می شود.

به طرز مرموزی، اگرچه میزان کلسترول کسانی که قرص ها را در طی آزمایش مصرف کردند، به طور چشمگیری کاهش یافت، اما فشار خون آنها کم نشد.

این نتیجه، تعجب چندین متخصص از جمله دکتر فریدن را برانگیخت، چرا که آنها می گویند دو داروی ضد فشار خون بالا مورد استفاده – یک ادرارآور و یک مهار کننده ACE – باید فشار خون را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. وی گفت: “این نتیجه معنی ندارد.”

دکتر تام مارشال، متخصص پیشگیری از بیماری های قلبی در دانشگاه بیرمنگام و همکار این تحقیق، این نتیجه غیرمتعارف را تصدیق کرد و گفت: “ای کاش برای این نتیجه که خلاف قاعده است، پاسخی داشتم.”
وی گفت که فشار خون پایه در جمعیت بالا نبود، (به طور متوسط ۱۳۰ روی۷۹ ).

دکتر فریدن گفت که وی از این مسئله ناراحت است که این کارآزمایی توضیح نمی دهد که آیا تعیین فشار خون توسط دستگاه انجام می شده است (دستگاه های دیجیتال فشارخون) یا توسط افرادی که گوشی طبی دارند (دستگاه های فشار خون قدیمی). وی گفت برخی از دستگاه ها و برخی از افرادی که آموزش کمی دیده اند نتایج نادرستی ارائه میدهند.

این کارآزمایی در “استان گلستان “ انجام شد، گروهی شامل بیش از ۵۰۰۰۰ ترکمن زبان که هم اکنون با هماهنگی سازمان جهانی بهداشت و انستیتوی ملی سرطان، در مطالعات سرطانی با نام محققان ایرانی ثبت شده است.

دکتر رقا مانکاد، مدیر کلینیک قلب زنان در کلینیک مایو در مینه سوتا، که در این پژوهش ایرانی دخیل نبود، گفت: این پژوش دارای نقایصی است، از جمله مشکلات اولیه در نحوه انتخاب گروه ها و این واقعیت که هر گروه به ناچار شامل برخی از افراد است که قبلاً داروهای قلبی مصرف می کردند.

با این وجود، وی گفت، کلّیت این مطالعه به خوبی طراحی شده است و به خصوص اینکه نیمی از شرکت کنندگان زن بودند، قابل تحسین است.
وی افزود: ” میزان پایبندی فوق العاده بود. ”

بیش از ۸۰ درصد از شرکت کنندگان در این مطالعه اکثر قرص های خود را مصرف کردند.

به گفته وی ، پایبندی ضعیف یکی از بزرگترین مشکلاتی است که برای بررسی پلی پیل در نظر گرفته شده است.

وی خاطرنشان کرد: نه تنها افراد فقیر به پزشکان یا داروخانه ها دسترسی چندانی ندارند، بلکه بیماران دائما از داشتن قرص های فراوانی که دارند به پزشکان خود گله و شکایت میکنند بنابراین برخی از قرص های خود را مصرف نمیکنند.

وی افزود: “این قرص، قرصی است که تمام چیزهایی که بیماران به آن نیاز دارند، را در خود جای داده است.” “اکنون باید ببینیم استفاده از آن در دنیای واقعی چقدر دشوار خواهد بود.”

دونالد جی مک نیل جونیور گزارشگر علمی است که بیماری ها و اپیدمی ها را در کشورهای فقیر و متوسط پوشش می دهد. وی در سال ۱۹۷۶ به The Times پیوست و از ۶۰ کشور جهان گزارش تهیه کرده است.