ایلئوس یا انسداد روده ، اصطلاحی پزشکی برای این عدم حرکت در جایی در روده است که منجر به ذخیره و انسداد احتمالی مواد غذایی می‌شود. بیماری ایلئوس می‌تواند منجر به انسداد روده شود. این امر بدان معنا است که هیچ ماده غذایی، گاز یا مایعی نمی‌تواند حرکت کند. این مشکل می‌تواند به عنوان یکی از عوارض بعد از عمل جراحي رخ دهد. با این حال، علل دیگری برای این وضعیت وجود دارند.

ایلئوس یا انسداد روده چیست؟

روده حدود ۲۸ فوت (۸٫۵ متر) طول دارد. این امر به این معنا است که غذاهایی که می‌خورید، قبل از اینکه به طور کامل هضم یا دفع شوند، مسیری طولانی را باید طی کنند. روده‌ها این کار را با حرکت در یک مسیر موج مانند کامل می‌کنند. این انقباض عضلانی که به عنوان حرکات دودی شناخته می‌شود، غذای هضم شده را به سمت جلو حرکت می‌دهند. با این حال، اگر چیزی باعث کند شدن یا توقف این حرکت شود، نتیجه می‌تواند منجر به تجمعی بزرگ در روده باشد.

ایلئوس، یک نگرانی جدی است. اما مردم اغلب نمی‌دانند که مواد غذایی در روده آنها انباشته می‌شوند و به خوردن ادامه می‌دهند. این امر مواد بیشتر و بیشتری را به سمت انباشته شدن می‌کشاند. در صورت عدم درمان، ایلئوس می‌تواند روده را سوراخ یا پاره کند. این امر باعث می‌شود محتوای روده که حاوی سطح بالایی از باکتری‌ها است، به مناطقی از حفره بدن نشت کند. این مشکل می‌تواند کشنده باشد. در صورت بروز ایلئوس، مهم است که درمان را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهید.

انسداد روده چه علائمی دارد؟

بیماری ایلئوس می‌تواند ناراحتی شدید شکم را ایجاد کند. علائم مرتبط با بیماری ایلئوس عبارتند از:

• گرفتگی شکمی
• کاهش اشتها
• احساس پر بودن
• یبوست
• ناتوانی در دفع گاز
• تورم معده
• حالت تهوع
• استفراغ، به ویژه استفراغ محتویات مدفوع مانند

نشانه‌های دستگاه گوارش شایع‌ترین نشانه‌های بیماری ایلئوس هستند. معده و روده شروع به پر شدن با گاز می‌کنند که نمی‌تواند از رکتوم عبور کند. این امر باعث می‌شود که شکم سفت و متورم شود.
اگر چنین علائمی را، به ویژه پس از جراحی، تجربه کردید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علل انسداد روده کدامند؟

ایلئوس پس از جراحی شایع است زیرا اغلب داروهایی برای افراد تجویز می‌شود که باعث کندی حرکت روده می‌شوند. این مشکل، نوعی از ایلئوس پارالیتیک است. در این مورد، روده مسدود نشده است بلکه به درستی حرکت نمی‌کند. در نتیجه غذای هضم شده حرکت کمی در طول روده‌ها دارد و یا هیچ حرکتی ندارد.
نمونه‌هایی از داروهایی که می‌توانند موجب ایلئوس پارالیتیک شوند عبارتند از:

• هیدرومورفون (دیلادید)
• مورفین
• اکسی کدون
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین و ایمی پرامین (تفرانیل)

با این حال، چندین علت دیگر برای بیماری ایلئوس وجود دارند. این علل شامل موارد زیر می‌باشند:

• سرطان روده
• بیماری کرون که باعث می‌شود دیواره روده به دلیل التهابات خود ایمنی ضخیم شود.
• دیورتیکولیت
• بیماری پارکینسون که بر عضلات و اعصاب در روده تأثیر می‌گذارد.

این موارد شایعترین علل ایلئوس در بزرگسالان هستند. کودکان نیز می‌توانند به ایلئوس مبتلا شوند. طبق گفته کلینیک مایو، اینتوساسپشن (دخول بخشی از روده در بخشی دیگر) رایج‌ترین علت ایلئوس در کودکان است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از روده ” مانند تلسکوپ” به داخل بخشی دیگر فرو می‌رود و چین می‌خورد.

عوامل خطر برای انسداد روده

ایلئوس دومین علت شایع پذیرش در بیمارستان در ۳۰ روز اول پس از عمل جراحي است. اگر اخیراً عمل جراحی شکمی داشته‌اید، احتمال ابتلا به ایلئوس بیشتر است.
عمل های جراحی بر روی شکم که پزشک با روده‌ها سروکار دارد، معمولاً باعث توقف حرکت روده برای یک دوره زمانی می‌شوند؛ این امر اجازه می‌دهد تا جراح به روده دسترسی داشته باشد. گاهی اوقات حرکات دودی طبیعی می‌توانند به کندی به حالت قبل برگردند. افراد دیگر احتمال بیشتری دارد بعداً تشکیل بافت زخم را تجربه کنند که می‌تواند به بیماری ایلئوس نیز منجر شود.
تعدادی از شرایط پزشکی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری ایلئوس را افزایش دهند. این شرایط عبارتند از:

• عدم تعادل الکترولیت مثل مواردی که شامل پتاسیم و کلسیم می‌شوند.
• سابقه آسیب یا ضایعات روده
• سابقه اختلال روده‌ای، مانند بیماری کرون و دیورتیکولیت
• سپسیس
• سابقه تحریک شکم یا اطراف آن
• بیماری عروق محیطی
• کاهش وزن سریع

پیری نیز به طور طبیعی سرعت حرکت روده را کاهش می‌دهد. یک فرد میانسال در معرض خطر بیشتر ابتلا به ایلئوس قرار دارد، به ویژه از آنجایی که این افراد داروهای بیشتری مصرف می‌کنند که به طور بالقوه می‌توانند حرکت مواد در طول روده را کند کنند.

بیماری انسداد روده چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک ابتدا به توصیف علائم بیمار گوش می‌دهد. احتمالاً در مورد هر نوع سابقه بیماری‌های پزشکی، داروهای تجویزی و جراحی، به ویژه جراحی های اخیر از بیمار سؤال پرسیده خواهد شد. سپس پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، به دنبال علائم تورم یا فشار در شکم می‌گردد. پزشک همچنین گوشی پزشکی را برای بررسی صداهای معمولی روده، روی شکم بیمار قرار می‌دهد. اگر روده شما به علت بیماری ایلئوس حرکت نمی‌کند، پزشک چیزی نمی‌شنود، یا ممکن است صداهای بیش از حدی را در روده بشنود.
معمولاً پس از یک معاینه کامل فیزیکی، مطالعات تصویربرداری تجویز می‌شوند. پزشک ممکن است از این روش‌ها برای شناسایی مناطقی که به نظر می‌رسد محتوای روده متمرکز شده باشند، استفاده کند. مطالعات تصویربرداری احتمالاً با نشان دادن تجمع گاز، روده بزرگ شده و یا حتی گرفتگی می‌توانند نشان دهند ایلئوس کجا قرار دارد. نمونه‌هایی از بررسی های تصویربرداری عبارتند از:

• تصاویر اشعه ایکس ساده: این روش ممکن است نشانه‌هایی از گاز محبوس شده و احتمالاً انسداد را نشان دهد. اما فیلم ساده اشعه ایکس همیشه ثابت‌ترین راه برای تشخیص ایلئوس نیست.
• سی تی اسکن: این اسکن تصاویر اشعه ایکس با جزییات بیش‌تر را فراهم می‌کند تا به پزشکان کمک کند. منطقه احتمالی که ایلئوس در آن واقع شده است را شناسایی کنند. اسکن معمولاً از مواد کنتراستی که به صورت داخل وریدی تزریق می‌شوند یا به صورت خوراکی مصرف می‌شوند، استفاده می‌کند.
• سونوگرافی: این تکنیک تصویربرداری بیشتر برای شناسایی بیماری ایلئوس در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی موارد، پزشک ممکن است از یک روش تشخیصی به نام هوا یا باریم انما استفاده کند. پزشک هوا یا سولفات باریم، ماده‌ای رادیواپاگ، را از طریق راست روده به داخل کولون، تزریق خواهد کرد، در حالی که یک تکنسین تصاویر اشعه X را از شکم می‌گیرد. هوا یا باریم در اشعه ایکس نشان داده می‌شود تا به تکنسین کمک کند هر انسداد احتمالی را مشاهده کند. در برخی از کودکان این روش می‌تواند ایلئوس ناشی از اینتوساسپشن (دخول بخشی از روده به بخشی دیگر) را درمان کند.

بیماری ایلئوس چه عوارضی می‌تواند ایجاد کند؟

بیماری ایلئوس ممکن است به وضعیتی جدی و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی تبدیل شود. دو عارضه از شدیدترین عوارض عبارتند از:

بافت مردگی

این مورد به عنوان مرگ سلولی نابجا یا بافت مرده نیز شناخته می‌شود، هنگامی که انسداد رخ می‌دهد، نکروز یا بافت مردگی ممکن است اتفاق بیفتد، به طوری که مانعی، از تأمین خون برای روده جلوگیری می‌کند. بدون خون، اکسیژن نمی‌تواند به بافت برسد و این امر باعث مرگ بافت می‌شود. بافت مرده، دیواره روده را ضعیف می‌کند. این امر باعث می‌شود که روده به راحتی پاره شود و محتویات روده به بیرون نشت کند. این امر به عنوان سوراخ شدن روده شناخته می‌شود.

پریتونیت

سوراخ شدن روده که در بالا ذکر شد، می‌تواند منجر به پریتونیت شود. این مشکل به معنای التهاب جدی در حفره شکمی ناشی از باکتری یا قارچ است. روده شامل تعداد زیادی از باکتری‌ها از جمله ‌ای. کلای (E. coli) است. این باکتری‌ها باید در روده باقی بمانند و نباید در حفره شکمی آزادانه بچرخند. پریتونیت های باکتریایی می‌توانند به سپسیس (عفونت خون) تبدیل شوند، وضعیت تهدید کننده زندگی که می‌تواند منجر به شوک و پارگی عضو شود.

بیماری انسداد روده چگونه درمان می‌شود؟

درمان ایلئوس به شدت آن بستگی دارد. نمونه‌های ایلئوس عبارتند از:

انسداد جزئی

گاهی اوقات یک بیماری مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت به معنی آن است که بخشی از روده حرکتی ندارد. اما برخی از مواد روده می‌توانند حرکت کنند. در این مورد، اگر مشکلی دیگری نداشته باشید، پزشک ممکن است رژیم کم فیبر را توصیه کند. این امر می‌تواند تولید مدفوع حجیم را کاهش دهد، و عبور آن از روده را آسان‌تر کند. با این حال، اگر این کار موثر واقع نشد، جراحی برای ترمیم یا جابجایی بخش آسیب دیده روده ممکن است مورد نیاز باشد.

انسداد کامل

انسداد کامل، یک مورد اورژانس پزشکی است. درمان بستگی به سلامت کلی شما دارد. به عنوان مثال، برخی افراد نمی‌توانند جراحی شکمی سنگین انجام دهند. سالمندان و کسانی که سرطان کولون دارند، جزو این افراد هستند. در این مورد، پزشک ممکن است از یک استنت فلزی استفاده کند تا روده را بازتر کند. در بهترین حالت، مواد غذایی توسط استنت عبور می‌کنند.
گرچه جراحی شکم برای رفع انسداد یا برداشتن قسمت آسیب دیده روده ممکن است هنوز مورد نیاز باشد.

ایلئوس پارالیتیک یا فلج روده

درمان ایلئوس پارالیتیک با شناسایی علت اصلی شروع می‌شود. اگر دارو علت این بیماری باشد، پزشک ممکن است داروهای دیگری برای تحریک جنبش (حرکت روده) تجویز کند. یک مثال برای این داروها، متوکلوپرامید (رجلان) است. همچنین قطع داروهایی که ایلئوس را ایجاد می‌کنند، در صورت امکان، می‌تواند به بهبودی کمک کند. با این حال، شما نباید مصرف دارو، به ویژه داروی ضد افسردگی را بدون تأیید پزشک قطع کنید.
امکان درمان بدون جراحی در مراحل اولیه ایلئوس پارالیتیک وجود دارد. اما هنوز ممکن است تا زمانی که مشکل به طور کامل حل شود، برای دریافت مایعات مناسب نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشید. همچنین پزشک ممکن است از یک لوله بینی معدی همراه با مکش، علاوه بر هیدراتاسیون مایع وریدی استفاده کند.
در این روش که به عنوان رفع انسداد معدی بینی شناخته می‌شود، از یک لوله برای قرار دادن در حفره بینی به منظور رسیدن به معده استفاده می‌شود. اساساً لوله، هوا و مواد دیگر که ممکن است شما در غیر این صورت بالا بیاورید را به بیرون می‌کشد.
اکثر موارد ایلئوس مربوط به جراحی طی دو تا چهار روز پس از عمل جراحی برطرف خواهند شد. با این حال، برخی افراد در صورت عدم بهبودی، نیاز به عمل جراحی برای ترمیم دارند.

نکاتی در مورد جراحی

روده بسیار بلند و طولانی است، بنابراین شما می‌توانید بدون بخشی از آن زندگی کنید. در حالی که این کار ممکن است بر روی فرایند گوارشی تأثیر بگذارد، اکثر افراد با حذف بخشی از روده، زندگی سالمی را ادامه می‌دهند.
در برخی موارد پزشک ممکن است تمام روده را بردارد. در این مورد، پزشک کیسه خاصی به نام استومی ایجاد خواهد کرد. کیسه اجازه می‌دهد مدفوع از باقی مانده دستگاه گوارش تخلیه شود. باید از استومی مراقبت کنید، اما می‌توانید بعد از ایلئوس بدون روده زندگی کنید.

چشم انداز برای افراد مبتلا به انسداد روده

ایلئوس بیماری شایعی است، اما به میزان زیادی قابل درمان است. اگر اخیراً جراحی یا سایر عوامل خطر ابتلا به ایلئوس داشته‌اید، باید از علائم این بیماری آگاه باشید. انجام مراقبت‌های پزشکی به امید درمان ایلئوس بدون جراحی تهاجمی بسیار مهم است.

آیا می‌توان از ابتلا به انسداد روده پیشگیری کرد؟

اکثر عوامل خطر مرتبط با بیماری ایلئوس مثل آسیب یا بیماری‌های مزمن، قابل پیشگیری نیستند. اگر جراحی لازم باشد، احتمال ابتلا به ایلئوس باید در نظر گرفته شود. اما این موضوع نباید شما را از انجام جراحی ضروری باز دارد.
آگاهی از علائم ایلئوس به منظور درمان فوری برای جلوگیری از بدتر شدن مهم است.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه