پیوند دو دست یک پسر، زندگی او را تغییر داد!
دو سال قبل پسری به نام زیون هاروی، اولین بچه‌ای بود که تحت پیوند موفقیت‌آمیز هردو دست قرار گرفت. اما حالا به‌خاطر یک مسئله‌ی دیگر مورد توجه قرار گرفته است: روشی که مغز او خودش را در واکنش به قطع عضو و پیوند، مجددا سازماندهی کرد.
سازماندهی مجدد مغز بعد از پیوند دست
هاروی که اکنون ۱۰ ساله است، در اوایل کودکی هر دو دستش را به‌خاطر یک عفونت شدید ازدست داد. مغز او خودش را پس از قطع عضو مجددا سازماندهی کرد. اما به گفته‌ی پزشکان او در بیمارستان کودکان فیلادلفیا، آن تغییرات را پس از پیوند دو دست معکوس کرد.
دکتر اسکات لوین، نویسنده‌ی ارشد این مطالعه گفت: « با تغییرات مشاهده‌شده در مغز او که تیم تحقیقاتی ما از پیوند دوسال قبلش به‌دقت مورد ارزیابی قرار داده بودند، زیون در حال حاضر اولین کودکی است که جهت‌گیری مجدد نقشه‌ی مغزی را از خود نشان داده است.» لوین، رهبر یک تیم ۴۰ نفره بود که پیوند دست را انجام داده‌اند.
پزشکان زیون توضیح می‌دهند که هر قسمت از بدن که حس‌های عصبی را دریافت می‌کند، سیگنال‌هایی به یک محل متناظر در مغز می‌فرستد.
دکتر ویلیام گیتز، نویسنده‌ی اول این مطالعه می‌گوید: « ما از تحقیق بر روی پستانداران نخستین و از مطالعات تصویربرداری مغز در بیماران بزرگسال می‌دانیم که بعد از قطع عضو، وقتی مغز دیگر داده‌ای از دست‌ها دریافت نمی‌کند، خودش را مجددا سازماندهی می‌کند.»
سازماندهی مجدد مغز که پس از یک قطع عضو فوقانی اتفاق می‌افتد، سازماندهی مجدد عظیم قشر مغز (MCR) نامیده می‌شود.
گیتز که یک محقق رادیولوژی است، می‌گوید: «ما امیدوار بودیم که MCR را در بیمارمان ببینیم و درواقع ما اولین کسانی بودیم که MCR را در یک کودک مشاهده کردیم.»
او توضیح می‌دهد: «آن ناحیه از مغزکه حس‌های مربوط به لب‌ها را نشان می‌داد، به اندازه‌ی ۲ سانتی‌متر به‌سوی ناحیه‌ای که قبلا نشان دهنده‌ی دست‌ها بود، تغییر مکان داد.»
اما گیتز می‌گوید که آنها با دیدن آنچه که بعدا اتفاق افتاد، هیجان‌زده‌تر نیز شدند – یعنی وقتی دست‌های جدید بیمار شروع به بازیابی عملکرد کردند.
او می‌افزاید: «در مورد این بیمار، ما متوجه شدیم که این روند برگشت‌پذیر است.»
محققان بااستفاده از تصویربرداری پیشرفته، فعالیت مغناطیسی را در مغز زیون اندازه‌گیری کردند تا مکان، قدرت و زمانبندی پاسخ‌های او به محرک‌های اعمال‌شده به لب‌ها و انگشتان را کشف کنند. محققان این آزمایشات را در سال بعد از پیوند، ۴ مرتبه انجام دادند.
در دو ملاقات بعدی، تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای مشاهده شد که نشان‌دهنده‌ی زمان واکنش بهتر به محرک بود – علامتی که نشان می‌دهد سازماندهی مجدد مغز در حال برگشت به یک الگوی نرمال‌‌تر است.
گیتز می‌گوید:«سیگنال‌های حسی وارد محل صحیحی در مغز می‌شوند اما ممکن است هنوز به‌طور کامل به شکل یک شبکه‌ی حسی – جسمی یکپارچه نشده باشند. ما انتظار داریم که به مرور زمان این پاسخ‌های حسی، تناسب بیشتری با سن پیدا کنند.»
لوین مدیر برنامه‌ی پیوند دست این بیمارستان می‌گوید که زیون، اولین کودک با این وضعیت در Penn Medicine و در سراسر جهان بوده است.
او می‌گوید: « این یک نقطه‌ی عطف بزرگ است، هم برای تیم تحقیقاتی ما و هم برای خود زیون. این نشانگر دیگری از پیشرفت شگفت‌انگیز و ادامه‌دار او با عضوهای جدیدش است.»
گیتز می‌گوید که این نتایج، سوالات جدید و هیجان زیادی در مورد انعطاف مغز، بخصوص در کودکان ایجاد کرده است.
برخی از آن سوالات جدید عبارتند از بهترین سن برای پیوند دست، چیست؟ آیا سازماندهی مجدد مغز همیشه بعد از قطع عضو اتفاق می‌افتد؟ نقشه‌ی مغز در افرادی که بدون دست متولد شده‌اند، چه شکلی است؟
گیتز می‌گوید:«ما برای بررسی برخی از این سوالات، در حال برنامه‌ریزی تحقیقات جدید هستیم.»
در مورد زیون، او حالا می‌تواند مستقل‌تر از قبل از عمل، بنویسد، لباس بپوشد و خودش غذا بخورد. لوین می‌گوید:«اینها ملاحظات مهم در بهبود کیفیت زندگی او هستند.»
این گزارش در ۶ دسامبر در سالنامه‌ی نورولوژی بالینی و انتقالی منتشر شد.
نظرات کاربران