رژیم درمانی سکته مغزی

بسیاری از بیماری های دوران میانسالی و سالمندی به دلیل شیوه ی نادرست زندگی و نداشتن تغذیه ی سالم در دوران کودکی ، نوجوانی و جوانی ما ایجاد می شوند. یکی از این بیماریها سکته مغزی ست که بعد از سرطان و سکته قلبی، سومین علت مرگ و شایع ترین علت بستری شدن افراد است. مجله سلامتی راستینه، توصیه و هشدارهایی را به صورت پرسش و پاسخ درباره ی رژیم درمانی سکته مغزی تقدیم می کند.

ریشه سکته چیست؟

فرایند آسیب شناسی سکته های قلبی و مغزی تقریبا مانند هم و به دلیل گرفتگی عروق کرونر قلبی یا عروق حیاتی مغز رخ می دهد بنابراین در هر نقطه ای از عروق قلب یا مغز که گرفتگی پیش بیاید، خون رسانی و اکسیژن رسانی به آن مختل می شود و سکته مغزی یا قلبی رخ می دهد. به عبارت دیگر، مهمترین کاری که عروق انجام می دهند رساندن اکسیژن و مواد مغذی
به سلول و دور کردن مواد سمی از آن است. حال اگر به هر دلیلی رگ هایمان مسدود شوند، این تبادل انجام نمی شود و سکته می کنیم.

از نظر تغذیه ای، چه عواملی باعث ایجاد انسداد رگ ها می شوند؟

مهمترین عواملی که از نظر تغذیه ای باعث ایجاد گرفتگی عروق یا فرایند آترواسکلروزیس می شوند، مصرف غذاهای پرچرب به خصوص چربی های اشباع، چاقی و اضافه وزن و نخوردن کافی میوه و سبزی است که باعث کاهش سطح آنتی اکسیدان ها و افزایش استرس اکسیداتیو بدن می شود، به بافت عروق آسیب می رساند و باعث التهاب خواهد شد. همراه با این التهاب که در دیواره ی عروق به وجود می آید، سایر املاح و گلبول های قرمز هم در دیواره ی رگها رسوب می کنند و باعث تنگ شدن بیشتر آن می شوند. به عبارت دیگر، اگر فردی همواره طی وعده ها و میان وعده ها در روزهای مختلف بیش از نیازش کالری دریافت کند، در معرض گرفتگی های عروق قرار می گیرد. این کالری مازاد می تواند ناشی از مصرف زیاد چربی، قند یا حتی پروتئین باشد. مصرف نمک زیاد و پر فشاری خون نیز از دیگر عواملی است که می تواند باعث بروز التهاب شود. البته در کنار این مسائل نباید عوامل محیطی مانند استرس، کاهش فعالیت های بدنی و ورزش و مصرف سیگار را که باعث تسریع گرفتگی عروق می شوند، نادیده گرفت.

بین چربی، قند ها و پروتئین ها کدامیک بیشتر در تنگی عروق نقش دارند؟

قطعا چربی های اشباع از سایر موادی که استفاده می کنیم، خطرناک ترند اما چربی های ترانس موجود در روغن های مایع هم مشکل ساز هستند. بعد از چربی ها، مصرف قند و شکر زیاد و خوردن غذاهای شور و پر نمک در طولانی مدت نقش مهمی در این زمینه دارند.

رژیم مناسب بعد از اینکه فردی دچار سکته مغزی شد، چیست؟

این به شرایط بیمار بستگی دارد. از آنجا که شرایط هر فرد به طور قابل توجهی با دیگری متفاوت است، باید اطلاعات کاملی از عادت های غذایی فرد و شرایط زندگی او داشته باشیم تا بتوانیم برنامه غذایی خوبی را متناسب با شرایط اش تنظیم کنیم. مثلا اگر بیمار چاق باشد باید همراه با برنامه ی غذایی اش رژیم کاهش وزن داشته باشد . اگر فشار خون او بالا باشد، تمام مواد غذایی مایع یا جامدی که روی فشار خون اثر می گذارند، باید محدود شوند بنابراین رژیم غذایی این افراد با توجه به شدت ضایعه ای که ایجاد شده می تواند بسیار پیچیده باشد.

نکته : در افرادی که سکته ی مغزی کرده اند، باید دریافت تمام چربی ها و کالری ها، کاهش پیدا کند. در صورت نیاز به مصرف روغن بهتر است به میزان بسیار کم از روغن های مایع گیاهی استفاده شود. همچنین در رژیم غذایی بیماران، باید مصرف میوه و سبزی تازه و غلات کامل را که مهمترین منبع تامین کالری روزانه هستند، افزایش داد.

از مهمترین غذاهای حاوی غلات می توان به نان های سنگک و بربری، برنج سبوس دار یا برنج قهوه ای اشاره کرد اما مصرف غذاهایی مانند نان سفید، برنج سفید، سیب زمینی، نان های لواش، باگت، فانتزی، فرانسوی و تمام غذاهایی که از غلات تصفیه شده تهیه می شوند، باید محدود یا کنار گذاشته شوند. مصرف قند و شکر هم باید تا حد امکان کاهش پیدا کند. در کنار این رژیم ها، فعالیت فیزیکی و ورزش متناسب با شرایط فیزیکی بیمار و زیر نظر متخصص نیز مهم است.

اهمیت رژیم درمانی

چگونه می توان بیماران را پس از ترخیص از بیمارستان و طی دوران نقاهت یا حتی پس از آن مجاب کرد که از رژیم غذایی شان پیروی کنند و اشتباه های رژیمی گذشته را تکرار نکنند؟
کار رژیم درمانی، یک کار مشاوره ای است. دلیل اینکه بعضی از متخصصان تغذیه موفق ترند و کارشان را بسیار خوب انجام می دهند این است که علم، دانش یا مهارت مشاوره دارند. اگر در فرایند رژیم درمانی متخصص تغذیه بتواند رژیم بیمارش را تغییر دهد، آنجاست که می گوییم رژیم درمانی موفق بوده است ولی اگر مشاور تغذیه ای نتواند رفتار پرخطر یک فرد، خانواده یا گروهی که آن رفتار را انجام می دهند ، تغییر دهد عملا کار زیادی برای مخاطبش انجام نداده است.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه