کلسترول و خانم ها

بیشترین عامل مرگ و میر خانم های آمریکایی را بیماریهای قلبی عروقی تشکیل می دهد که سالانه باعث مرگ پانصد هزار خانم در آمریکا می شود. همانند آقایان، در خانم ها نیز بالا رفتن کلسترول ایجاد خطر کرده و باعث می شود که هم خطر بروز بیماری قلبی و هم خطر سکته مغزی در آنها افزایش یابد. بر اساس اعلان انجمن قلب آمریکا، بیش از ۵۰ میلیون خانم آمریکایی دارای میزان کلسترول خون در حد مرزی یا بالا هستند. لطفا با راستینه همراه باشید .

کلسترول و خانم ها در دوران یائسگی :

خانم ها بخصوص در سنین بعد از یائسگی بیشتر در خطر هستند زیرا در آن هنگام میزان کلسترول خوب HDL آنها کاهش یافته و کلسترول بد LDL بالا می رود. در واقع، انجمن ملی قلب، ریه و خون آمریکا به این نتیجه رسیده است که بیش از نیمی از خانم هایی که در سنین پس از یائسگی قرار دارند نیاز به کاهش کلسترول خون شان دارند. آنها همچنین باید مراقب نوع دیگری از چربی خون شان (یعنی تری گلیسیرید) نیز باشند.
کالج قلب آمریکا به خانم ها توصیه میکند که کلسترول خوب HDL خونشان را حداقل در حد ۴۵ میلی گرم در دسي ليتر نگه دارند یعنی ۵ میلی گرم بالاتر از مقداری که برای آقایان توصیه می شود. این کالج همچنین توصیه می کند که تری گلیسیرید خون نیز زیر ۱۵۰ میلی گرم در دسي ليتر نگه داشته شود.
معیارهایی که برای میزان کلسترول خون در مردان و زنان وجود دارد با یکدیگر فرق می کند که علت آن تا حدودی بخاطر تغییرات هورمونی است که در طول زندگی خانم ها ایجاد می شود. بعضی از این اختلاف ها عبارتند از:
میزان پایین کلسترول خوب HDL به نظر می رسد که در خانمهای بالای ۶۵ سال بیشتر از مردان بالای ۶۵ سال باعث افزایش احتمال ابتلاء به بیماری قلبی می شود. این وضعیت عمدتا به این خاطر است که بخاطر تغییراتی که در هنگام یائسگی در خانمها ایجاد می شود میزان کلسترول خوب HDL در آنها شدیدا کاهش می یابد.
به نظر می رسد که میزان تری گلیسیرید خون در خانمها بیشتر از آقایان بعنوان عامل خطرزا اهمیت داشته باشد.
به غیر از کلسترول و تری گلیسیرید، پزشک ممکن است تقاضای اندازه گیری جزء خاصی از کلسترول به نام آپولیپوپروتئین B که بطور اختصار به آن آبولا گفته می شود بنماید. تحقیقات نشان داده است که تعیین میزان آپو B ممکن است شاخص بهتری برای تعیین میزان احتمال ابتلاء به بیماری قلبی باشد (در مقایسه با میزان کلسترول بد LDL به تنهایی).
انجمن سلامت ملی آمریکا توصیه می کند که خانمها در سن ۲۰ سالگی باید اولین آزمایش اندازه گیری کلسترول خونشان را انجام دهند. بعضی از متخصصین همچنین توصیه می کنند که خانمهایی که قبل از سن ۲۰ سالگی از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده می کنند نیز باید آزمایش کلسترول خونشان را انجام دهند.
اگر در آزمایشات اولیه مشخص شد که میزان کلسترول خون بالا است، تا زمانی که این میزان پایین نیامده است باید هر سال اقدام به آزمایش کلسترول خون نمود. محدوده طبیعی میزان کلسترول خون بستگی به عوامل خطرزای دیگری دارد که بیمار برای ابتلاء به سکته قلبی در طی ده سال آینده دارا می باشد. بیمارانی که در خطر زیادی برای مبتلاء شدن به سکته قلبی هستند را توصیه می کنند که بیشتر از سایر افراد اقدام به پایین آوردن کلسترول بد LDL خونشان کنند (یعنی به پایین تر از ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر).

تفاوتهای خانمها و آقایان در میزان کلسترول خون

خانمها و آقایان دارای مقادیر متفاوتی کلسترول در دوران های مختلف زندگی شان هستند که در خانم ها بیشتر بخاطر وجود هورمون استروژن این تغییرات دیده می شود. بعد از بلوغ در خانمها، وقتی تخمدانهای آنها شروع به تولید هورمون استروژن می کند، میزان کلسترول خوب HDL معمولا بالا رفته و میزان کلسترول بد LDL پایین می آید. به نظر می رسد که این ویژگی در خانمها باعث یک اثر محافظتی برای قلب آنها بخصوص در سنین باروری می گردد.
وقتی خانمها به سن یائسگی نزدیک می شوند و تولید هورمون استروژن به تدریج کمتر می شود، وضعیت بر عکس می شود یعنی کلسترول خوب HDL پایین آمده و کلسترول بد LDL و تری گلیسیرید خون بالا می رود. این بالا رفتن کلسترول بد LDL اغلب همزمان با تغییرات دیگری در بدن خانمها ایجاد می شود که این تغییرات خانمها را بیشتر در خطر ابتلاء به سکته قلبی قرار می دهد. تغییراتی که در این زمان در خانمها ایجاد می شوند شامل بالا رفتن فشار خون، تجمع چربی در شکم و افزایش وزن می باشند.
تحقیقات نشان داده است که تا حدود ۴۵ سالگی، درصد زیادی از خانمها دارای میزان کلسترول توتال در حد مرزی بالا (۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر) هستند.

برای مقابله با این مشکلات که بر اثر بالا رفتن سن ایجاد می شود، به خانمها توصیه می گردد که میزان کلسترول خوب HDL خونشان را بیشتر از آقایان بالا ببرند. در حالی که کالج قلب آمریکا به آقایان توصیه می کند که میزان کلسترول خوب HDL خونشان را بالاتر از ۴۰ میلی گرم در دسي ليتر نگه دارند، به خانمها توصیه می کند که این مقدار را حداقل ۴۵ میلی گرم در دسي ليتر نگه دارند. روش دیگری که تعیین می کند که آیا کلسترول خون خانمها در حد سالمی قرار دارد یا کلسترول (cholesterol ratio) گفته می شود. این نسبت معمولا بصورت نسبت عددی نوشته می شود مثل ۵:۱ . اگر این نسبت مساوی یا کمتر از ۵:۱ باشد ، میزان کلسترول در حد طبیعی می باشد. بهترین میزان این نسبت ، ۳٫۵:۱ می باشد .
نسبت کلسترول بیشتر از ۵:۱ نشان دهنده خطر بالایی برای ابتلاء به بیماری عروق کرونر قلب هم در خانمها و هم در آقایان می باشد .

برای مثال، خانمی که دارای کلسترول خوب HDL به میزان ۴۰ میلی گرم در دسي ليتر می باشد (یعنی کمتر از آن مقداری که کالج قلب آمریکا توصیه کرده است تا زمانی که میزان کلسترول توتال خونش ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر باشد، هنوز در حد سالمی قرار دارد. اگر میزان کلسترول توتال او بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسي ليتر شود باید سعی کند که کلسترول خوب HDL را بالا ببرد (بدون اینکه باعث بالا رفتن کلسترول بد LDL شود).
به غیر از این تفاوتی که در اهمیت کلسترول خوب HDL در بین خانمها و آقایان وجود دارد، در طول دوره زندگی، مراحلی وجود دارد که تفاوتهای مهمی بین میزان کلسترول در خانمها و آقایان وجود دارد. این مراحل زندگی عبارتند از:
قبل از بلوغ: در این دوره هیچگونه تفاوتی در میزان کلسترول خون بین دخترها و پسرها وجود ندارد.
بعد از بلوغ: بدن خانمهای جوان (بخصوص تخمدانهایشان) تولید هورمون استروژن بیشتری می کند که باعث کاهش کلسترول بد LDL و افزایش کلسترول خوب HDL می شود. میزان کلسترول در آقایان در این دوره در حد ثابتی می ماند.
در طی حاملگی: میزان کلسترول توتال در خانمها در طی دوران بارداری افزایش قابل توجهی می یابد تا به رشد و نمو جنین کمک نماید.
قبل از یائسگی: خانمهایی که قبل از یائسگی دارای میزان بالایی از کلسترول توتال می باشند همانند آقایان در خطر زیادی در ابتلاء به بیماری قلبی یا بیماری های عروق خونی هستند. بالا بودن کلسترول باعث افزایش خطر بروز بیماری عروق کرونر (یک عامل خطر برای سکته قلبی) و بیماری شریان کاروتید (یک عامل خطر برای سکته مغزی) می باشد.
بعد از یائسگی : خانم ها بعد از یائسگی دارای وضعیتی برعکس آن چیزی که در هنگام بلوغ رخ می دهد می شوند. در سنین بعد از یائسگی، ترشح هورمون استروژن از تخمدانها کاهش می یابد که باعث می شود که کلسترول خوب HDL کاهش یافته و کلسترول بد LDL افزایش یابد.

اثر هورمون درمانی در یائسگی بر روی کلسترول

قبلا پزشکان اینطور تصور می کردند که هورمون درمانی در زنان یائسه باعث حفاظت آنها در مقابل ابتلاء به بیماری قلبی می شود، اما تحقیقات بعدی چیزهای متفاوتی نشان داد. امروزه دیگر به خاطر کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی در خانمها، هورمون درمانی را توصیه نمی کنند.
در هورمون درمانی خانمهای یائسه، به آنها استروژن داده می شود زیرا در هنگام یائسگی ترشح هورمون استروژن در آنها کم می شود. هدف اصلی از هورمون درمانی و تجویز استروژن آن است که علائم و مشکلاتی که در زمان حول و حوش یائسه شدن خانمها پیش می آید برطرف شود (مشکلاتی مثل گر گرفتگی، اضطراب، زود رنجی، افسردگی، عرق ریزش شبانه و خونریزی های شدید یا نامنظم ماهیانه).
هورمون درمانی که به صورت ترکیب استروژن و پروژسترون می باشد خانمها را در سنین یائسگی از خطر ابتلاء به سرطان رحم حفظ می کند. هورمون درمانی می تواند باعث رفع مشکلات یائسگی شده و با تقویت استخوانها از بروز پوکی استخوان در خانمها جلوگیری کند.
با وجود این مزایای هورمون درمانی در خانمهای یائسه، تحقیقات دانشمندان نشان داده است که هورمون درمانی ای که بصورت ترکیبی از استروژن و پروژسترون باشد باعث افزایش خطر بروز سکته قلبی، سکته مغزی، سرطان پستان، افزایش احتمال لخته شدن خون در رگها و افزایش بیماریهای قلبی عروقی در خانمهای یائسه میشود. تحقیقات در مورد تجویز فقط استروژن به خانمهای یائسه همچنان ادامه دارد و هنوز نتیجه گیری قطعی از این تحقیقات بدست نیامده است.