انواع خستگی و علت های آن

یکی از مواردی که امروزه ، پژوهشگران را وادار به تحقیق بیشتر درباره ی آن کرده است خستگی می باشد . همانطور که می دانیم ، خستگی بر کار افراد اثر نامطلوب گذاشته و از کیفیت کار آنها می کاهد . لطفا با راستینه همراه باشید .

انواع خستگی و علت های آن را توضیح بفرمایید ؟

در این مقاله ، درباره ی خستگی حاصل از فعالیت های ورزشی صحبت خواهیم کرد . به طور کلی دو نوع خستگی وجود دارد : خستگی هوازی و خستگی غیر هوازی .
خستگی هوازی : نوعی از خستگی است که در اثر فعالیت های هوازی بوجود می آید و علتهای آن عبارتند از :

• کم شدن سطح گلوکز خون در اثر فعالیت که در نتیجه ی کمبود گلیکوژن کبد و عضله است .
• کم شدن آب بدن بعلت بالا رفتن سطح متابولیسم و عمل تعریق . کم شدن نمک بدن . افزایش حرارت بدن . عدم توازن بین یون های + k+ و Na + .
• برهم خوردن راندمان قلب ، که در این حالت قلب در هر ضربه قادر نیست خون کافی به اندام های بدن برساند . در ورزشکاران ، نمونه خستگی هوازی را می توان در دوهای ماراتن و ده هزار متر مشاهده نمود .

خستگی غیر هوازی : نوعی دیگر از خستگی است که در اثر فعالیت های غیرهوازی بوجود می آید . علل آن عبارتند از :

• کمبود اکسیژن . زیاد شدن و بالا رفتن حالت اسیدی خون که در اثر بالا رفتن مقدار اسید لاکتیک ایجاد می شود و این اسید خون سبب بوجود آمدن اختلالاتی در امر انقباض عضلانی می گردد بدین ترتیب که ماده ای را که در انتهای سیناپس های عصبی ترشح می شود ( استیل کولین ) را تحت تاثیر قرار می دهد و چون این ماده در عمل انقباض نقش مهمی دارد ، کارش مختل گشته و انقباض به خوبی انجام نمی گیرد .
• کمبود مواد قندی و کاهش آن در اثر فعالیت و ندادن استراحت های حساب شده در جهت ترمیم MP-PC از دست رفته در فعالیتهای شدید و کوتاه مدت می باشد . در ورزشکاران ، نمونه خستگی غیر هوازی را می توان در کشتی بخوبی مشاهده نمود .
• در مورد علائم ظاهری خستگی باید گفت که : اگر بی جهت کبود می شوید ، تیره شدن پوست شما ، افزایش حرارت ، احساس درد در بدن ، کوفتگی و تشنگی از علائم مشخصه خستگی اند .

راههای مبارزه با خستگی کدامند ؟

به طور کلی افراد ورزشکار قادرند ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از غیر ورزشکاران اسید لاکتیک را در بدن تحمل نمایند . بطور مثال در حالت عادی مقدار اسید لاکتیک خون ۱۰ میلی گرم در ۱۰۰ سی سی است . این مقدار در هنگام فعالیت های شدید به ۲۰ برابر خود ( ۲۰۰ میلی گرم در ۱۰۰ سی سی می رسد . آزمایش نشان داده است که تنها ورزشکاران قادرند در چنین شرایطی فعالیت نموده و اسید لاکتیک را تحمل نمایند . در تمریناتی که بیش از یک ساعت بطول می انجامد داشتن گلیکوژن کافی یکی از شرایط موفقیت ورزشکاران محسوب می گردد .

دو محقق به نام های Hencn,Christensen در تحقیقاتی که بر روی افراد ورزشکار انجام دادند چنین نتیجه گرفتند که اگر ورزشکاران مواد قندی مصرف نمایند ، مراتب مقاومت آنها در مقابله با خستگی بیشتر از هنگامی است که مواد چربی و یا پروتئینی مصرف کرده باشند ، بطوریکه در آزمایش نشان داده شده است ، دوچرخه سوارانی که مواد قندی مصرف نموده بودند ، توانستند ۲۴۰ دقیقه کار کنند . حال آنکه ورزشکارانی که مواد چربی مصرف نموده بودند فقط ۷۵ دقیقه کار و تحمل خستگی را نمودند .

چند راه مبارزه با خستگی را شرح دهید ؟

روزه مواد قندی ، برای ورزشکاران حرفه ای :

این عمل برای افزایش گلیکوژن عضله و کبد انجام می گیرد ، بدین ترتیب که بعد از یک تمرین شدید گلیکوژن در عضله باقی نماند ، سپس به مدت ۲ تا ۳ روز به ورزشکار هیچگونه مواد قندی نمی دهیم و فقط مواد چربی و پروتئینی به او می خورانیم . در طول این مدت بهتر است ورزشکار تمرینات بسیار سبکی را انجام دهد و بعد از این مدت به او مقدار بسیار زیادی مواد قندی می خورانیم که این عمل سبب بالارفتن مقدار ذخائر گلیکوژن در عضله گشته و مقدار آن به دو تا سه برابر افزایش می یابد .البته این عمل با محدودیت هایی نیز همراه است که هر مربی باید آن را در نظر بگیرد از جمله باید حساسیت افراد نسبت به مواد قندی را شناخته ، مطمئن شود که هیچکدام از آنها مرض قند ، دیابت ، یا بیماری های قلبی نداشته باشند .

تمرینات سوپرماکزیمم یا فوق شدید : از قبیل طناب زدن با شدت هر چه تمامتر ، بالا رفتن از طناب و پله و بکار گرفتن اصول اورالد .

تمرینات در حال خستگی : در آخر جلسه تمرین ، از ورزشکاران خواسته شود به مدت نیم ساعت تمرینات سنگین انجام دهند ، این امر سبب می شود که تحمل آنان در مقابل اسید لاکتیک بیشتر شود .

تمرینات هوازی در بین استراحت ها : به منظور از بین بردن اسید لاکتیک در ورزش های غیر هوازی ، مانند کشتی که آسیب دیدگی ورزشی در آن بسیار است و این رشته ، میزبان اسید لاکتیک زیاد می باشد فعالیتهای هوازی با شدت کم حائز اهمیت بوده ، تا بدین ترتیب اسید لاکتیک را بعنوان منبع انرژی سوزانده و از بین ببریم . دادن آب و مواد قندی در بین نیمه های بازی و در فواصل مسابقات و تمرینات .

 سخن پایانی

با توجه به تحقیقاتی که درمورد انتقال خستگی بوسیله ی محققین علوم ورزشی و همچنین تحقیقی که درمورد انتقال از یک عضو به عضو دیگر ، ( از یک دست به دست دیگر ، یا از دست ها به پاها ) و اثر آن صورت گرفته ، نشان داده است اسید لاکتیک حاصله از یک فعالیت ، از طریق گردش خون به تمام نقاط بدن برده شده و خستگی سایر اعضا را بوجود می آورد بنابراین باید از طریق تقویت تمام عضلات بدن با انتقال خستگی مبارزه کرد .