عفونت ادراری چیست؟دلایل، تشخیص و درمان آن

عفونت ادراری زمانی رخ می دهد که میکروب ها، سیستمی که ادرار را به خارج از بدن دفع می کنند – کلیه ها، مثانه، و لوله هایی که به آنها متصل می شوند – را دچار عفونت می کنند. همه افراد ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شوند ولی این بیماری بین زنان بیشتر شایع می باشد.  برای اطلاعات بیشتر درباره علل و علائم عفونت ادراری و چگونگی تشخیص و درمان آن، با این مقاله از راستینه همراه شوید.

عفونت ادراری

حدود نیمی از زنان در طول زندگی خود دچار عفونت ادراری یا UTI خواهند شد. عفونت مثانه شایع است و معمولا اگر به سرعت درمان شود خطری ندارد. اما اگر عفونت به کلیه ها گسترش پیدا کند، می تواند بیماری های جدی تری را در پی داشته باشد.

علائم عفونت ادراری: عفونت مثانه

اکثر عفونت های ادراری عفونت مثانه هستند. علائم این بیماری عبارتند از:

• درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار
• تکرر ادرار
• درد در قسمت تحتانی شکم
• ادرار تیره یا بدبو
• در برخی افراد ممکن است بدون علامت باشد.

علائم عفونت ادراری: عفونت کلیه

عفونت مثانه درمان نشده می تواند به کلیه ها گسترش یابد. علائم آن عبارتند از:

• درد در دو طرف کمر
• تب و لرز
• تهوع و استفراغ

هنگام مراجعه به پزشک

در صورتی که علائم عفونت دستگاه ادراری را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. عفونت مثانه به طور کلی در شمار بیماری های اورژانس پزشکی محسوب نمی شود، اما برخی افراد بیشتر در معرض خطر عوارض هستند. این افراد شامل زنان باردار، افراد مسن، و مردان، و همچنین افراد مبتلا به دیابت، مشکلات کلیوی، و یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیف شده دارند، می باشد.

عفونت ادراری یا بیماری دیگر؟

اگرچه سوزش در هنگام ادرار کردن نشانه ای از عفونت ادراری است، این مشکل می تواند نشانه ای از عفونت قارچی واژن و یا برخی از بیماری های مقاربتی دیگر نیز باشد (STD ها). این بیماری ها عبارتند از: کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیاز. تست های آزمایشگاهی ساده ای وجود دارند که تمایز عفونت ادراری از بیماری های مقاربتی را نشان می دهند. سیستیت بینابینی بسیاری از علائم مشابه عفونت دستگاه ادراری را دارد. این مشکل هم می تواند در مردان و هم زنان رخ دهد و می تواند بعد از یک عفونت ادراری شروع شود. در عین حال انجام سیستوسکوپی، یک لوله باریک و دوربین دار که وارد مثانه می شود، می تواند به پزشکان در تشخیص این بیماری کند.

ارتباط بین عفونت مثانه و رابطه جنسی

چیزهایی هست که می تواند ماه عسل شما را خراب کند مانند عفونت ادراری. اما این مشکل شایع است و نام مختص به خود را دارد تحت عنوان، “عفونت مثانه ماه عسل.” دلیل این است که فعالیت جنسی می تواند باکتری ها را به مجرای ادرار وارد کند. البته، مشکل به زیاد بودن ارتباط جنسی محدود نمی شود. برخی از زنان تقریبا در هر زمان که رابطه جنسی دارند دچار عفونت مثانه می شوند. به ویژه زنانی که از دستگاه برای کنترل بارداری استفاده می کنند بیشتر آسیب پذیر هستند.

عفونت ادراری پنهان

گاهی اوقات، عفونت ادراری بدون علائمی که ذکر شد رخ می دهد. یک فرد ممکن است هیچ عوارضی نداشته باشد. با این حال، آزمایش ادرار وجود باکتری را نشان می دهد. این نوع عفونت تحت عنوان باکتریوری بدون علامت شناخته شده است. در بسیاری از موارد، هیچ درمانی نیاز نیست. اما زنان باردار، برخی از کودکان، و دریافت کنندگان پیوند کلیه باید برای جلوگیری از عفونت کلیه درمان شوند.

عوارض عفونت ادراری

خطر اصلی در ارتباط با عفونت ادراری درمان نشده این است که عفونت ممکن است از مثانه به هر دو کلیه گسترش یابد. هنگامی که باکتری ها به کلیه ها حمله می کنند، آنها باعث آسیبی خواهند شد که به طور دائم عملکرد کلیه را کاهش می دهد. در افرادی که مشکلات کلیوی دارند، عفونت ادراری می تواند خطر ابتلا به نارسایی کلیه را افزایش دهد. همچنین احتمال کمی وجود دارد که عفونت به جریان خون وارد شود و به سایر اندام های دیگر گسترش یابد.

چگونه عفونت ادراری آغاز می شود؟

انواع بسیاری از باکتری ها در روده ها و ناحیه تناسلی زندگی می کنند، اما در مورد سیستم ادرار اینگونه نیست. در واقع، ادرار استریل است. بنابراین، هنگامی که باکتری سرگردانی، همچون ای کولای (E.coli) به طور تصادفی به سیستم ادراری وارد می شود، می تواند عفونت ادراری شروع شود. به طور معمول، باکتری از مجرای ادرار به سمت مثانه حرکت می کند، جایی که عفونت می تواند باقی بماند. زنان نسبت به مردان حساس تر هستند، احتمالا بدین دلیل که مجرای پیشاب در زنان کوتاه تر است.

چه چیزهایی خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش می دهد؟

عفونت ادراری در زنان فعال از نظر جنسی شایع تر است. عوامل دیگری که ممکن است خطر را افزایش دهد عبارتند از:

• عدم مصرف مایعات به اندازه کافی
• حمام کردن مکرر
• نگه داشتن بیش از حد طولانی ادرار در مثانه
• سنگ کلیه

عفونت ادراری در مردان

مردان بسیار کمتر از زنان به عفونت ادراری دچار می شوند. هنگامی که این مشکل در مردان رخ می دهد، اغلب مربوط به یکی دیگر از بیماری های زمینه ای، مانند سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات است.

تشخیص عفونت ادراری

اولین گام در تشخیص عفونت ادراری معمولا آزمایش ساده به نام آزمایش ادرار است. این آزمایش به دنبال باکتری و همچنین تعداد غیر طبیعی سلول های سفید و قرمز خون است. آزمون نواری نتایج فوری را فراهم می آورد. علاوه براین پزشک شما ممکن است ادرار را به منظور کشت برای تایید نوع باکتری به آزمایشگاه ارسال کند. کیت های تست خانگی می توانند به تشخیص عفونت ادراری کمک کنند، اما ۱۰۰٪ دقیق نیستند. مطمئن شوید پزشک شما نتایج و علائم را مرور می کند.

درمان عفونت ادراری

آنتی بیوتیک های تجویزی تقریبا همیشه عفونت ادراری را درمان نمی کنند. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است به شما توصیه کند مقدار زیادی مایعات مصرف کنید و مثانه را به منظور تار و مار کردن باکتری ها به طور مکرر تخلیه کنید. عفونت های کلیه اغلب می توانند با آنتی بیوتیک خوراکی نیز درمان شوند. اما عفونت های شدید کلیوی ممکن است نیاز به مراقبت در بیمارستان، از جمله دوره آنتی بیوتیک داخل وریدی داشته باشند.

درمان ابتلای مجدد به این بیماری

برخی از زنان مستعد ابتلا به عفونت ادراری به صورت مکرر هستند. اگر شما سه بار یا بیشتر در سال دچار عفونت ادراری می شوید، با پزشک خود در مورد چگونگی پیشگیری یا به حداقل رساندن این عفونت مشورت کنید. گزینه هایی که پیش روی شماست ممکن است عبارتند از:

• مصرف آنتی بیوتیک برای مدت طولانی
• مصرف یک دوز آنتی بیوتیک بعد از رابطه جنسی
• مصرف فوری آنتی بیوتیک به صورت خود درمانی در هنگام بروز علائم

تسکین بدون نسخه

یک داروی بدون نسخه به نام فنازوپیریدین می تواند به کاهش درد، سوزش، و آزردگی شما کمک کند. همچنین نیاز شما به ادرار مکرر را کنترل می کند.اما این مسئله را در نظر داشته باشید که این دارو تنها بر روی علائم شما تاثیرگذار است و عفونت را درمان نمی کند. بنابراین هنوز هم نیاز به مراجعه به پزشک دارید تا مطمئن شوید که برای مبارزه با باکتری ها که باعث عفونت ادراری شده اند درمان شده اید. همچنین، یکی از عوارض جانبی شایع برای عفونت ادراری تغییر رنگ ادرار به قرمز، نارنجی یا تیره شدن ادرار است.

عفونت ادراری و دیابت

افراد مبتلا به دیابت به چند دلیل نسبت به عفونت ادراری آسیب پذیرتر هستند. اول اینکه سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است. دوم، قند خون بالا می تواند به ادرار نشت کند و رشد باکتری را افزایش دهد. همچنین، آسیب عصبی مربوط به دیابت می تواند مانع تخلیه کامل مثانه شود. افراد مبتلا به دیابت با مشاهده اولین نشانه این بیماری باید با پزشک خود مشورت کنند.

عفونت ادراری و بارداری

در دوران بارداری، عوامل متعددی وجود دارند که افزایش خطر ابتلا به عفونت ادراری، به خصوص عفونت کلیه را تشدید می کنند. هورمون ها باعث تغییرات در دستگاه ادراری می شوند، و رحم ممکن است بر حالب یا مثانه و یا هر دو فشار وارد کند، این مسئله گذشتن ادرار از کلیه ها به مثانه و دفع شدن را دشوارتر می کند. عفونت ادراری درمان نشده می تواند در زایمان زودرس نقش داشته باشد، بنابراین خانم های باردار در صورتی که مشکوک به عفونت ادراری هستند، حتما به پزشک خود اطلاع دهند.

عفونت ادراری و یائسگی

استروژن دارای اثر حفاظتی در دستگاه ادراری است، اما سطح این هورمون به طور قابل توجهی در دوران یائسگی کاهش می یابد. سطوح پایین استروژن می تواند رشد باکتری را در مهبل (واژن) و یا مجرای ادرار راحت تر کند. به همین دلیل، زنان ممکن است پس از یائسگی بیشتر در معرض خطر عفونت ادراری قرار گیرند.

عفونت ادراری و بستری شدن در بیمارستان

بستری شدن در بیمارستان می تواند شما را در معرض خطر عفونت ادراری قرار دهد، به خصوص اگر نیاز به استفاده از یک کاتتر (میل جراحی بول) داشته باشید. کاتتر لوله نازکی است که به مجرای ادرار برای دفع ادرار از بدن متصل میشود. باکتری ها می توانند از طریق کاتتر وارد شوند و به مثانه برسند. این مسئله اغلب اوقات مشکلی برای افراد مسن است که نیاز به بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان دارند و یا دروه ای طولانی در مراکز مراقبت زندگی می کنند.

عفونت ادراری در سالمندان

عفونت ادراری در شمار عفونت های شایع در سالمندان است. اما ممکن است علائم این بیماری از الگوی معمول پیروی نکنند. اضطراب، هذیان و یا دیگر تغییرات رفتاری ممکن است تنها نشانه عفونت ادراری در زنان و مردان سالمند باشد. این گروه سنی در نتیجه عفونت ادراری بیشتر احتمال می رود که به عوارض جدی مبتلا شوند.

عفونت ادراری در نوزادان

نوزادان گاهی اوقات دچار عفونت ادراری می شوند، اما احساس خود را نمی توانند بیان کنند. برخی از علائم عفونت ادراری در نوزادان عبارتند از:

• تب با علت ناشناخته
• عجیب و غریب بودن بوی ادرار
• بی اشتهایی یا استفراغ
• بی تابی کردن نوزاد

عفونت ادراری در کودکان

حدود ۱٪ از پسران و ۳٪ از دختران حدود سن ۱۱ سالگی دچار عفونت ادراری می شوند. این مشکل شامل برخی از کودکانی می شود که بارها و بارها تخلیه ادرار خود را به تاخیر می اندازند. عضلات آنها بعد از تخلیه کامل مثانه ممکن است به اندازه کافی شل نشوند و همه باکتری ها را دفع نکند. تخلیه منظم ادرار و نوشیدن مقدار زیادی مایعات می تواند کمک کننده باشد. تعداد کمی از کودکان مشکلی ساختاری که مانع جریان ادرار و یا امکان برگشت ادرار از مثانه به کلیه ها که تحریک کننده عفونت مزمن کلیه هستند را دارند. این مشکل می تواند آسیب به کلیه را در پی داشته باشد.

UTI یا مشکل آموزش رفتن به توالت به کودک؟

در طول آموزش رفتن به توالت به کودکان مشکلات زیادی پیش روست. حتی بچه هایی که به خوبی تسلط دارند ادرار خود را کنترل کنند گاهی اوقات ممکن است برگشتی وجود داشته باشد. بچه های دیگر ممکن است در زمان آموزش به عنوان راهی برای اعتراض در برابر این فرایند فریاد بکشند یا گریه کنند. این ها معمولا نشانه های عفونت ادراری نیستند.

جلوگیری از عفونت ادراری

در اینجا استراتژی های مختلفی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت ادراری ذکر شده اند از جمله:

• نوشیدن مقدار زیادی آب
• تخلیه ادرار قبل و بعد از رابطه جنسی
• تمیز کردن از جلو به عقب پس از ادرار
• اجتناب از استفاده اسپری های بهداشتی زنانه
• دوش گرفتن به جای نشستن در کف حمام

ارتباط زغال اخته با عفونت ادراری

شاید مادرتان به شما گفته باشد که آب زغال اخته عفونت ادراری را درمان می کند. او تقریبا درست می گوید. برخی مطالعات نشان می دهند که آب زغال اخته می تواند از عفونت ادراری جلوگیری کند اما عفونت را درمان نمی کند و در زنان جوان و میانسال موثر تر است. زغال اخته حاوی ماده ای است که مانع از چسبیدن باکتری ای کولای به دیواره های مثانه می شود. اگر طعم و مزه آب زغال اخته را دوست ندارید، کپسول یا قرص نیز می توانند کارساز باشند. افراد مبتلا به سابقه سنگ کلیه ابتدا باید با پزشک مشورت کنند.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه