پاسخ به مشکلات تیروئید

غده تیروئید از جمله غدد بسیار مهم در بدن انسان است که با ترشح هورمون های گوناگون نقش اساسی در بدن ایفا می کند. این غده حدود ۲۰ گرم وزن دارد و دارای دو لوب چپ و راست است که در جلوی نای قرار دارد و از روی پوست قابل لمس است. در بیماران مبتلا به مشکلات تیروئید گاهی اوقات، بافت تیروئید از حالت طبیعی و یکدست خارج می شود و گره هایی در آن به وجود می آید. مجله سلامتی راستینه، با طرح سوالاتی راجع به مشکلات تیروئید، دلایل و درمان این گره ها را بررسی خواهد کرد.

آیا توده های تیروئید غالبا خوش خیم است؟

در پاسخ باید گفت: بلی، اما تشخیص زودرس بیماری های تیروئید منجر به سهولت درمان مشکلات تیروئید می شود.

گره یا ندول های تیروئید چیست؟

ندول تیروئید عبارت است از توده فیزیکی قابل لمس که به طور معمول در معاینه مشخص می شود. در مطالعات بر روی مشکلات تیروئید، مشخص شده است که بین چهار تا هفت درصد مردم پس از سن بلوغ در هنگام معاینه ی تیروئید دارای ندول های تیروئید هستند.

این گره ها چگونه به وجود می آیند؟

ندول هایی که در لمس پیدا می شوند مسأله شایعی است، به خصوص در کشورهایی که گواتر شیوع بیشتری دارد. بیشتر این گره ها به خصوص در ایران تظاهری از گواترهای ساده هستند.

گواتر چیست؟

گواتر عبارت است از بزرگ شدن غده ی تیروئید که علل گوناگونی دارد، مانند: کمبود ید یا یک سری از بیماری های تیروئید. در اثر این عوامل، ابتدا تیروئید به صورت منتشر بزرگ می شود و وقتی که فولیکول های تیروئید در نسج فیبروز احاطه می شوند به صورت گره هایی در بافت تیروئید قابل لمس اند. حتی دیگر ضایعات تیروئیدی مانند: کیست ها، ضایعات خوش خیم یا بدخیم و التهاب در بافت تیروئید، به صورت گره های تیروئید ظاهر می شوند.

آیا این گره ها خطرناک هستند؟

بیشتر این گره های تیروئیدی، خوش خیم هستند امّا مسأله ای که ذهن پزشک را در این مورد به خود مشغول می کند، احتمال سرطانی بودن این ندول ها است که به آن ندول بدخیم می گویند.

آیا جنس این گره ها از بافت تیروئید است؟

عمده ی آنها از نسج تیروئید هستند، گرچه ضایعاتی که از بافت غیر تیروئید باشند نیز می توانند به صورت گره بروز کنند که خیلی نادر است. به طور کلی بیشتر آن ها همین گواترهای گره ای هستند.

راه تشخیص این گره ها چیست؟

گره ها به طور معمول در معاینه و لمس پیدا می شوند و به صورت توده در زیر انگشت پزشک احساس می شوند. روش دیگر، استفاده از سونوگرافی است. با استفاده از اولتراسوند حتی گره هایی که در لمس تشخیص داده نمی شوند و بسیار کوچک است نیز شناسایی می شود.

اقدامات اولیه پس از تشخیص گره در تیروئید چیست؟

اولین قدم، بررسی عملکرد تیروئید به وسیله ی آزمایش هورمون های تیروئید است. با توجه به جواب آزمایش که به طور معمول انتظار داریم جواب این آزمایش ها طبیعی باشد، مرحله بعدی انجام نمونه برداری از گره است که در اصطلاح به آن F.N.A می گویند. این روش، روش استاندارد تشخیص ماهیت تیروئید و نوع ندول است، منتها مانند هر کار عملی دیگر، هم انجام آن و هم انجام آزمایش نمونه از سوی آزمایشگاه بسیار مهم است.

آیا انجام نمونه برداری از تیروئید، برای بیماران مشکلاتی به همراه دارد؟

نمونه برداری از تیروئید کار بسیار آسانی است که حتی نیاز به بی حسی ندارد. بیماران گرفتار به مشکلات تیروئید در ابتدا کمی اضطراب دارند اما وقتی پزشک نوع انجام روش را توضیح می دهد و یا یک بار این کار را انجام می دهد، متوجه می شوند که این کار خیلی راحت است. در ضمن جواب این آزمایش است که نوع درمان را در بیمار تعیین می کند و اینکه آیا نیاز به جراحی تیروئید وجود دارد و یا روش های درمانی دیگر را باید انتخاب کرد. همچنین به وسیله ی نمونه برداری، ندول بدخیم و خوش خیم را از هم جدا می کنیم.

انجام اسکن تیروئید و نقش آن در تشخیص انواع گره ها چیست؟

اسکن تیروئید نیز از دیگر راه های تشخیص است که در نیم قرن اخیر در مشکلات تیروئید متداول شده است و در برخی از شرایط برای تکمیل مراحل تشخیص مورد استفاده قرار می گیرد امّا اسکن تیروئید به طور قطعی نمی تواند نوع گره را از لحاظ خوش خیم و بدخیمی تعیین کند و قطعاً به یک روش تکمیلی دیگر نیز نیازمندیم.

آیا گره های تیروئید نیاز به جراحی دارند؟

برای تصمیم گیری جهت انجام جراحی نیاز به مجموعه شواهد و مدارک است و باید اطمینان حاصل شود که انجام جراحی برای بیمار ثمر بخش است و در درمان بیماری لازم است. به این منظور انجام نمونه برداری و جواب آن بسیار مهم است. به طور معمول تعداد گره هایی که بدخیم گزارش می شوند و نیاز به جراحی پیدا می کنند، بسیار کم است. بیشتر جواب های نمونه برداری خوشبختانه خوش خیم است و مقدار کمی از آن ها مشکوک است و درصد بسیار کمتری نیز بدخیم است.

درباره ی گزارش مشکوک مشکلات تیروئید چه تصمیمی بگیریم؟

گاهی اوقات چون مقدار سلول های نمونه برداری شده کم است، آزمایشگاه نمی تواند جواب قطعی بدهد و به همین دلیل با انجام دوباره ی نمونه برداری و تکرار آزمایش، سعی می شود تا جواب قطعی را به دست آورند. گاهی اوقات نیز از دیگر روش های تشخیصی مانند اسکن ایزوتوپ که اشاره شد استفاده می شود.

آیا این گره ها علائمی در بیمار برای مراجعه به پزشک ایجاد می کند؟

خود گره ها باعث ایجاد حالات گوناگون در بیماران نمی شود امّا همان طور که گفته شد، بروز گره ها در بافت تیروئید به علت عامل زمینه ای دیگر مانند گواتر است. در بسیاری از مواقع، بیمار گرفتار به مشکلات تیروئید در مراجعه به پزشک علائم بیماری های دیگر تیروئید را ذکر می کند که در معاینه، پزشک به وجود گره نیز در بافت تیروئید پی می برد.

باید توجه داشت که وجود گره در بافت تیروئید نباید موجب نگرانی بیماران شود چون خوشبختانه بیشتر این گره ها خوش خیم هستند و حتی گروه بسیار زیادی از آنها نیز کیست های تیروئیدند.

پزشک پس از معاینه و انجام اعمال تشخیصی، یکی از روش های درمان را برای بیمار گرفتار به مشکلات تیروئید آغاز می کند.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه