اکسی توسین
اکسی توسین هورمونی ست که بر اندامهای بدن (از جمله سینه و رحم) تاثیر می گذارد و در مغز به عنوان پیام رسانی شیمیایی عمل می کرده، جنبه های اساسی سیستم تولید مثل، از جمله؛ زایمان و شیردهی، و جوانب گوناگون رفتارهای انسان را هدایت و تنظیم می کند.
نام های دیگر اکسی توسین: آلفا هیپوفامین؛ نسخه ی ساخته شده کاربتوسین، سینتوسین و پیتوسین
اکسی توسین چیست؟
اکسی توسین، در هیپوتالاموس ساخته شده و از طریق غده ی هیپوفیز به درون جریان خون ترشح می شود. ترشح این هورمون به فعالیت الکتریکی نورون ها در هیپوتالاموس بستگی دارد زمانی که این سلول ها تحریک شوند اکسی توسین به درون خون ترشح می شود.
دو عمل اصلی که اکسی توسین، در بدن انجام می دهد انقباض شکم (رحم) طی زایمان و شیردهی است. اکسی توسین ماهیچه های رحمی را به انقباض تحریک می کند و تولید پروستاگلاندین ها را نیز افزایش می دهد، که موجب انقباض بیشتر می شوند. اکسی توسین، ساخته شده گاهی برای آغاز عمل زایمان در مواقعی که زایمان به طور طبیعی شروع نشده باشد به بیمار داده می شود یا می توان از آن برای تشدید انقباض ها و و کمک به تولد نوزاد استفاده کرد. علاوه بر این، اکسی توسین مصنوعی اغلب به علت تاثیری که بر انقباض رحم دارد برای افزایش سرعت خارج شدن جفت و کاهش خطر خونریزی شدید به بیمار داده می شود. طی شیردهی، اکسی توسین، حرکت شیر به درون سینه را بهبود می دهد تا به این ترتیب شیر از نوک سینه خارج شود. اکسی توسین در بدن مردان نیز وجود دارد و در حرکت اسپرم و تولید تستوسترون در بیضه ها نقش دارد.
اخیرا این طور تصور می شود که اکسی توسین نقشی اساسی در رفتارهای اجتماعی ایفا می کند.
در مغز، اکسی توسین، به عنوان پیام رسانی شیمیایی عمل می کند و نشان داده شده است که این هورمون در رفتار های انسان، از جمله؛ تحریک جنسی، بازشناسی، اعتماد، اضطراب و رابطه ی مادر و فرزند جایگاه مهمی دارد. در نتیجه، اکسی توسین، را «هورمون عشق» یا «ماده ی شیمیایی آغوش» نامیده اند. پروژه های تحقیقاتی زیادی انجام شده اند که از میان تمام موضوعات به بررسی نقش اکسی توسین در اعتیاد، آسیب مغزی، بی اشتهایی و استرس پرداخته اند.
اکسی توسین چگونه هدایت و تنظیم می شود؟
اکسی توسین، به وسیله ی مکانیسم بازخورد مثبت زمانی هدایت و تنظیم می شود که ترشح هورمون باعث بروز عملی گردد که موجب ترشح بیشتر این هورمون شود. برای مثال، زمانی که انقباض رحم آغاز می گردد اکسی توسین، ترشح شده و موجب انقباض بیشتر و افزایش ترشح اکسی توسین می شود. به این ترتیب، شدت و بسامد انقباض ها افزایش می یابد.
در رفلکس خروج شیر از آلویول نیز نوعی بازخورد مثبت وجود دارد. زمانی که نوزاد سینه ی مادر خود را می مکد، تحریک غدد موچب ترشح اکسی توسین، به درون خون شده که خود باعث ورود شیر به سینه می شود. اکسی توسین، همچنین در مغز ترشح شده و به ترشح بیشتر اکسی توسین کمک می کند. این فرآیند ها خود به خود متوقف شونده اند؛ تولید هورمون پس از تولد نوزاد یا بعد از پایان شیردهی متوقف می شود.
اگر مقدار زیادی اکسی توسین داشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
در حال حاضر، پیامد های داشتن مقدار زیاد اکسی توسین، مشخص نیست. مقادیر زیاد این هورمون را با هایپرپلازی خوش خیم غدد پروستات مرتبط دانسته اند، شرایطی که غدد پروستات بیش از نیمی از مردان بالای ۵۰ سال را درگیر می کند. این موضوع ممکن است باعث سختی در دفع ادرار شود. ممکن است این شرایط را بتوان با تنظیم سطح اکسی توسین، درمان کرد؛ به هر حال، پیش از آن که هرگونه درمان احتمالی در دسترس عموم قرار بگیرد تحقیقات بیشتری لازم است.
اگر مقدار بسیار اندکی اکسی توسین داشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
همچنین، تاکنون عوارض ناشی از داشتن میزان بسیار اندک اکسی توسین، در بدن نیز کاملا شناخته نشدهاند. کمبود اکسی توسین در مادر شیرده مانع رفلکس خروج شیر و شیردهی می شود.
سطح پایین هورمون اکسی توسین، را با اوتیسم و طیف اختلال های اوتیسمی (برای مثال سندروم اسپرگر) مرتبط دانسته اند یکی از ویژگی های بارز این اختلال ها داشتن کارکرد اجتماعی ضعیف است. برخی دانشمندان معتقدند که اکسی توسین، را می توان برای درمان این اختلال ها به کار برد. علاوه بر این، سطح پایین اکسی توسین، با علائم افسردگی ارتباط دارد و به عنوان روشی برای بهبود اختلال های افسردگی توصیه شده است. اما در حال حاضر شواهد کافی برای حمایت از کاربرد آن در هر یک از این شرایط وجود ندارد.
نظرات کاربران