پی آر پی چیست؟
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) ماده‌ای است که با تزریق به بدن، روند بهبودی فرد را سرعت می‌بخشد. پلاسما جزئی از خون است که حاوی “عوامل” خاص و پروتئین‌هایی می‌باشد که به لخته شدن خون کمک می‌کند. این ماده همچنین شامل پروتئین‌هایی است که به رشد سلول‌ها نیز کمک می‌کند. محققین با جداسازی پلاسما از خون و غلیظ ساختن آن به تولید پی ار پی دست می‌زنند.
تصور بر آن است که تزریق پی آر پی به بافت‌های آسیب‌دیده می‌تواند بدن را در جهت رشد سلول‌های تازه و سالم تحریک کند و روند بهبودی فرد را سرعت ببخشد. از آنجایی که عوامل منجر به رشد بافت‌ها بیشتر در تزریقات رشدی متمرکز هستند، محققین بر این باورند که بافت‌های بدن نیز سریع تر بهبود پیدا می‌کنند.
این روش هنوز به طور قطع اثبات نشده و توسط سازمان غذا و دارو نیز مورد تایید قرار نگرفته است. البته ورزشکاران نامداری همچون تایگر وودز و رافائل نادال، ستاره تنیس برای درمان هرچه سریع‌تر مصدومیت‌هایشان از این روش بهره برده‌اند.
هدف از تزریق پی آر پی چیست؟
محققین در تلاش‌اند تا از تزریق پی آر پی در جهت اهداف مختلفی بهره ببرند. نمونه‌هایی از این اهداف به شرح ذیل هستند:
- ریزش مو: پزشکان با تزریق پی ار پی در پوست سر به رشد مو و جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کنند. تحقیقی صورت گرفته در سال ۲۰۱۴ نشان داد که تزریق پی آر پی در جهت درمان طاسی آندروژنیک که آن را طاسی مردانه نیز می‌نامند، موثر است.
- آسیب دیدگی تاندون: تاندون‌ها بندهای سفت و ضخیمی هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان متصل می‌کنند. روند بهبودی آن‌ها پس از آسیب‌دیدگی بسیار کُند است. پزشکان از تزریق پی آر پی در جهت درمان مشکلات تاندونی همچون تاندون آرنج و پاشنه پا و زانو و یا رفع درد کشکک زانو استفاده می‌کنند.
- مصدومیت‌های شدید: پزشکان از تزریق پی آر پی در جهت درمان مصدومیت‌های شدیدی همچون کشیدگی ماهیچه‌های همسترینگ یا پیچ خوردگی زانو استفاده می‌کنند.
- استفاده پس از عمل جراحی: گاهی پزشکان پس از انجام عمل جراحی و برای ترمیم تاندون پاره شده (مانند تاندون شانه) و یا رباط صلیبی از تزریق پیآرپی استفاده می‌کنند.
- ورم مفاصل و استخوان‌ها: پزشکان پی آر پی را در زانوی افرادی که از ورم مفاصل و استخوان رنج می‌بردند نیز تزریق کرده‌اند. تحقیقی انجام شده در سال ۲۰۱۰ به این نتیجه رسید که برای درمان ورم مفاصل و استخوان‌ها، تزریق پی آر پی از تزریق اسید هیالو‌رونیک که روشی سنتی است، موثر‌تر است. البته جامعه آماریِ این تحقیق تنها شامل گروهی ۱۶۰ نفره می‌شد و بنابراین برای رسیدن به جوابی قطعی، به جامعه آماری بزرگتری نیاز است.
ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که تاکنون هیچکدام از این کاربردها هنوز در رسیدن به هدف خود اثبات نشده‌اند.
چگونه خود را آماده تزریق پیآرپی کنیم؟
به طور کلی تنها چند مرحله ساده در جهت آمادگی برای تزریق پی آر پی در برابر شماست.
البته پی آر پی به روش‌های مختلفی تزریق می‌شود. به عنوان مثال، گاهی پیش از انجام تزریق، به صورت موضعی به سر فرد لیدوکائین زده می‌شود. برای انجام چنین عملی ممکن است نیاز باشد تا کمی قبل‌تر از انجام تزریق در مطب حضور داشته باشید.
در مواردی دیگر برای به حداقل رساندن رنج و اذیت فرد، ممکن است ماده بیهوشی با پی آر پی ترکیب شود. گاهی نیز پزشک می‌تواند پی آر پی در حین انجام عمل جراحی دیگری به شما تزریق کند. در چنین موقعیتی، آماده‌سازی برای تزریق پی آر پی بایستی طبق دستورات پزشک جراح، پیش از انجام عمل صورت پذیرد.
مراحل تزریق پی آر پی
آنچه که طی فرآیند تزریق پی آر پی با آن روبرو می‌شویم:
- ابتدا نمونه خون شما گرفته می‌شود. میزان این نمونه خونی به ناحیه‌ای که تزریق پی ار پی در آن صورت می‌گیرد بستگی دارد. به عنوان مثال، میزان دریافت نمونه خون برای تزریق به سر در تحقیقی صورت گرفته، ۲۰ میلی‌لیتر بوده است؛ یعنی تنها کمی بزرگتر از یک قاشق چایخوری.
- نمونه خونی داخل سانتروفیوژ (جدا کننده) قرار داده می‌شود. این دستگاه با سرعت بالایی می‌چرخد و اجزای خون را از هم جدا می‌کند. فرآیند جداسازی تا ۱۵ دقیقه به طول می‌انجامد.
- سپس یک تکنولوژیست پلاسمای جدا شده را از دستگاه می‌گیرد و آن را برای تزریق در ناحیه مورد نظر آماده می‌کند.
- پزشکان برای تزریق اغلب از عکسبرداری‌هایی هچون روش اولتراساند برای معین کردن نواحی به خصوصی (همچون تاندون) تزریق استفاده می‌کنند. پس از این مرحله است که پزشک شما پی آر پی را در ناحیه مربوطه تزریق می‌کند.
این فرآیند به طور کلی حدود یک ساعت زمان خواهد برد.
عوارض جانبی احتمالی پی آر پی چیست؟
از آنجایی که پی آر پی تزریق ماده‌ای به پوست را شامل می‌شود، عوارض جانبی احتمالی نیز وجود دارند. پی آر پی از خود مشتق شده است؛ به این معنا که حاوی موادی می‌باشد که همگی مستقیماً از بدن خود فرد دریافت شده‌اند. چنین مسئله‌ای خطر بازخورد‌های آلرژیکی که فرد در مواجه با دریافت سایر داروها (همچون کورتیزون یا اسید هیالو‌رونیک) دارد را کاهش می‌دهد. البته خود این تزریق خطراتی را در پی دارد؛ خطراتی همچون:
- عفونت
- آسیب‌دیدگی‌های عصبی
- احساس درد در ناحیه‌ای که تزریق در آن صورت گرفته
- آسیب‌دیدگی بافت‌ها
بهتر است در مورد خطرات احتمالی و همچنین تدابیری که پزشک برای به حداقل رساندن این خطرات در نظر گرفته، صحبت کنید.
مدت زمان ریکاوری تزریق پی آر پی چقدر است؟
چنانچه پی آر پی پس از مصدومیتی رخ داده در فرد، تزریق شود، احتمالا پزشک از شما می‌خواهد تا به ناحیه آسیب‌دیده استراحت دهید. البته چنین دستوری از جانب پزشک بیشتر به خاطر مصدومیت وارده است و نه تزریق پی آر پی. اغلب افراد پس از تزریق پی ار پی می‌توانند به فعالیت‌های روزانه‌شان ادامه دهند.
از آنجایی که پی آر پی به روند بهبودی و رشد سلول‌های سالم سرعت می‌بخشد، ممکن است بلافاصله پس از تزریق تفاوتی را حس نکنید اما پس از گذشت چندین هفته و یا چند ماه، خواهید دید که ناحیه مربوطه با سرعت بیشتری در حال بهبود و یا رشد موی سریع‌تری در آن قسمت روی داده است.
نظرات کاربران