دوپینگ خون چیست ؟ آزمایش ها ٬ عوارض و خطرات دوپینگ خون

دوپینگ خون یک روش غیرقانونی برای بهبود عملکرد ورزشکاران است که به وسیله بالابردن غیرطبیعی توانایی خون برای جذب اکسیژن بیشتر در ماهیچه ها انجام میشود.

در بسیاری از موارد، دوپینگ خون مقدار هموگلوبین را در جریان خون افزایش میدهد. هموگلوبین یک پروتئین ناقل اکسیژن در خون است. بنابراین هموگلوبین موجب دسترسی و سوخت مقادیر بالاتری از اکسیژن در ماهیچه های یک ورزشکار میشود. این امر میتواند استقامت و عملکرد را به ویژه در رویدادهای طولانی مدت افزایش دهد، مانند دو و دوچرخه سواری.

دوپینگ خون توسط کمیته بین المللی المپیک و سایر سازمان های ورزشی ممنوع اعلام شده است.

انواع دوپینگ خون

سه نوع از دوپینگ خون به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرند:

• تزریقات خونی
• تزریق اریتروپویتین (EPO)
• تزریقات ناقلان اکسیژن مصنوعی

در این مقاله از راستینه جزئیاتی راجع به انواع  دوپینگ خون جمع آوری شده که در ادامه می توانید این اطلاعات را مطالعه کنید .

دوپینگ خون از طریق تزریقات خونی

در فعالیت پزشکی معمولی، بیماران ممکن است دستخوش تزریقات برای جایگزینی خون ازدست رفته برای آسیب یا جراحی قرار گیرند. تزریقات خونی به بیمارانی که از کمبود گلبول قرمز در خون که توسط آنمی، نارسایی کلیه و سایر شرایط یا درمان ها ایجاد شدند، نیز ارائه میشود.

تزریقات غیرقانونی خون توسط ورزشکاران که برای بالابردن عملکرد مورد استفاده قرار میگیرند ٬ دو نوع هستند :

تزریق اتولوگ: که شامل تزریقی از خون خود ورزشکار میشود ٬ بدین صورت که خون ورزشکار گرفته میشود و برای استفاده در آینده ذخیره میشود.

تزریق همولوگ: در این نوع از تزریق، ورزشکاران از خون شخص دیگر با گروه خونی مشابه استفاده میکنند.

دوپینگ خون از طریق تزریق اریتروپویتین EPO

EPO یک هورمون است که توسط کلیه تولید میشود. این هورمون تولید گلبول های قرمز خون را تنظیم میکند.

در عملیات پزشکی، تزریقات EPO، برای تحریک تولید گلبول های قرمز خون ارائه میشوند. برای مثال، یک EPO مصنوعی میتواند برای درمان بیماران مبتلا به آنمی مرتبط با بیماری کلیه مزمن یا مرحله نهایی بیماری کلیه مورد استفاده قرار گیرد.

ورزشکاران از EPO برای ترغیب بدن خود به جهت تولید مقادیر بیشتر از حد معمول از گلبول های قرمز خونی برای ارتقای عملکرد استفاده می کنند.

دوپینگ خون از طریق ناقلان اکسیژن مصنوعی

ناقلان اکسیژن مصنوعی مواد شیمیایی هستند که دارای توانایی برای حمل اکسیژن می باشند. دو نوع از این مواد شامل موارد زیر میشوند:

• HBOC ها (ناقلان اکسیژن بر مبنای هموگلوبین)
• PFC (پرفلوروکربنها)

ناقلان اکسیژن مصنوعی دارای کاربرد پزشکی قانونی به عنوان یک درمان اضطراری هستند.

چه زمانی یک بیمار به تزریق خون نیاز دارد ؟ 

• خون انسانی موجود نباشد .
• ریسک بالایی از تزریق خون وجود داشته باشد .
• زمان کافی برای یافتن تطبیق مناسب از نوع گروه خونی نباشد .

ورزشکاران از ناقلان اکسیژن مصنوعی برای دستیابی به تاثیرات مشابه از ارتقای عملکرد انواع دیگر از دوپینگ خون استفاده می کنند: اکسیژن افزایش یافته در خون که به ماهیچه ها کمک میکند.

آزمایش های دوپینگ خون

آزمایشهایی وجود دارد که برخی از انواع دوپینگ خون را شناسایی می کنند ، اما نه همه. در این مقاله خلاصه ای از این آزمایش ها برای انواع متفاوت از دوپینگ خون را جمع آوری کرده ایم:

• تزریقات اتولوگ: اخیراً، هیچ آزمایشی برای به طور مستقیم شناسایی کردن تزریقات اتولوگ وجود ندارد. در عوض، روشهای مستقیم مورد استفاده قرار می گیرند.یک روش مستقیم شامل مقایسه نمونه خونی یک ورزشکار در زمان حال با نمونه های خونی جمع آوری شده در زمان های پیشین می شود. تفاوت های معنادار بین دو نمونه دوپینگ خون احتمالی را نشان میدهند. این روش، که به عنوان گذرنامه ورزشکار شناخته میشود، تحت حمایت آژانس ضد دوپینگ جهانی (WADA) است.
• تزریقات همولوگ: دوپینگ خونی از طریق تزریقات همولوگ میتواند به وسیله آزمایش شناسایی شود. آزمایشها در بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۰۴ آتن، یونان ، مورد استفاده قرار گرفتند.
• تزریقات EPO: آزمایش های خون و ادرار میتوانند حضور EPO مصنوعی را شناسایی کنند. اما EPO برای یک مدت بسیار کوتاه در بدن باقی می ماند، در حالی که تاثیرات آن برای مدت بسیار طولانی تر باقی می مانند. این امر بدین معناست که دریچه برای آزمایش می تواند بسیار کوتاه باشد. روش های آزمایشی دیگر به حذف شناسایی اشکال جدید از EPO اخیراً مورد تحقیق قرار گرفته اند.
• ناقلان اکسیژن مصنوعی: یک آزمایش موجود است که میتواند حضور ناقلان اکسیژن مصنوعی را شناسایی کند. این آزمایش برای اولین بار در سال ۲۰۰۴ مورد استفاده قرار گرفت.

خطرات دوپینگ خون

با افزایش تعداد گلبول های قرمز خون، دوپینگ خون موجب میشود خون غلیظ شود. این غلظت خون موجب میشود قلب برای پمپاژ خون در سراسر بدن سخت تر عمل کند. در نتیجه، دوپینگ خون ریسک لخته شدن خون، حمله قلبی و سکته را افزایش میدهد.

حدود ۲۰ دوچرخه سوار اروپایی در نتیجه ی دوپینگ خون در طول ۲۵ سال گذشته فوت کرده اند.

دوپینگ خون از طریق تزریق موجب ریسک های اضافی میشود. خون آلوده میتواند بیماری های عفونی مانند اچ آی وی ، هپاتیت B و هپاتیت C را شیوع دهد.

در طول زمان، تزریقات خونی مکرر میتواند موجب افزایش خطرناک آهن در بدن شود. تزریقات خونی ذخیره شده نامناسب و به طور نامناسب مدیریت شده میتواند موجب آسیب ریوی حاد و عفونت باکتریایی شود.

تزریقات خونی دارای عوارض جانبی بالقوه زیر نیز می باشند:

• واکنش های آلرژیک
• تب
• خارش پوست یا کهیر

خطرات تزریقات EPO شامل موارد زیر می شوند:

• هایپرکالمی ( افزایش به طور بالقوه خطرناک میزان پتاسیم خون در بدن)
• فشار خون بالا
• علایم شبه آنفولانزایی خفیف

ورزشکارانی که از ناقلان اکسیژن مصنوعی استفاده میکنند در معرض خطرات جدی از بیماری قلبی، سکته، حمله قلبی و لخته شدن خون هستند.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه