خال‌ها را بهتر بشناسیم

خال‌‌ها از جمله عناصر رایجی هستند که روی پوست رشد می‌کنند. آن‌ها اغلب نقطه‌هایی کوچک، تیره و قهوه‌ای رنگ هستند و به واسطه تجمع سلول‌های رنگ دانه‌ای به وجود می‌آیند. خال‌ها عموما در سنین کودکی یا بلوغ پدیدار می شوند. اغلب افراد چیزی بین ۱۰ تا ۴۰ خال روی پوست خود دارند که برخی از آن‌ها ممکن است به مرور زمان از نظر ظاهری تغییر کند و یا به کل ناپدید شود.
اغلب خال ها بی‌خطر هستند اما در موارد نادری نیز ممکن است به خالی سرطانی تبدیل شوند. تحت نظر قرار دادن خال و سایر لکه‌های رنگدانه ای، گامی مهم در جهت تشخیص سرطان پوست، خصوصاً تومور پوستی بدخیم (ملانوما) محسوب می شود.

علائم خال‌‌ها

یک خال به صورت معمول، نقطه‌ای قهوه ای رنگ است اما خال ها می توانند رنگ، اندازه و شکل های مختلفی داشته باشند:

• رنگ و بافت: خال ها می توانند قهوه‌ای، قهوه‌ای سوخته، سیاه، قرمز، آبی و یا صورتی باشند. از نظر ظاهری نیز می توانند نرم، چروک خورده، صاف و یا برآمده باشد. امکان رشد مو روی آن ها نیز وجود دارد.
• حالت: اغلب خال ها گِرد یا بیضی شکل هستند.
• اندازه: خال ها معمولا حدود ۶ میلیمتر هستند؛ یعنی به اندازه پاک کنی بر سر مداد. در موارد نادری، خال هایی که به صورت مادرزاد و در هنگام تولد بر پوست ظاهر می شوند می توانند بسیار بزرگتر باشند و بخش زیادی از صورت، بدن و یا پا را بپوشانند.

خال می تواند در هر قسمتی از بدن از جمله فرق سر، زیر بغل، زیر ناخن و بین انگشتان دست و پا نیز به وجود آید. اغلب افراد بین ۱۰ تا ۴۰ خال دارند که بسیاری از آن ها تا سن ۵۰ سالگی شکل می گیرند و به مرور زمان می توانند تغییر کنند و یا از بین بروند. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ و بارداری می تواند منجر به تیره‌تر و بزرگتر شدن خال شود.

خال‌های غیرعادی که می‌تواند نشان دهنده ملانوما باشد

موارد زیر به شما نشان خواهد داد که آیا یک خال روی پوست می تواند نشان از ملانوما یا سایر سرطان‌های پوستی داشته باشد یا خیر.

• ظاهر نامتقارن. خالی که نیمی از آن با نیم دیگر شکل متفاوت داشته باشد.
• حاشیه نامعمول. خال هایی که حاشیه‌ای غیرعادی و بریده بریده دارند.
• رنگ. خال هایی که به مرور زمان تغییر رنگ می دهند، چند رنگی و یا دو رنگ هستند.
• قطر و ضخامت. خال هایی که بیش از ۶ میلی‌متر قطر دارند.
• تغییر کردن. خال‌هایی که در اندازه، حالت، رنگ یا ارتفاع تغییر می کنند؛ خصوصاً در مواردی که بخشی از خال یا تمام آن سیاه می‌شود. خال ها همچنین می توانند علائم و نشانه های دیگری را به وجود آورند که از جمله آن ها می توان به خارش و خونریزی اشاره کرد.

خال‌های سرطانی در ظاهر می توانند بسیار متفاوت با یکدیگر باشند. برخی می توانند تمام علائم ذکر شده در بالا را داشته باشد و برخی دیگر ممکن است یک یا دو مورد را دارا باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که خال شما ظاهری غیر عادی دارد و یا رشد کرده و دچار تغییراتی شده، به پزشک مراجعه کنید.

دلیل شکل‌گیری خال

خال زمانی شکل می گیرد که سلول های درون پوست به صورت دسته ای و خوشه ای رشد کنند. این سلول ها در سراسر پوست توزیع می شوند و به تولید ملانین، سیاه دانه طبیعی که به پوست شما رنگ می‌بخشد، دست می زنند.

مشکلاتی که خال می‌تواند ایجاد کند

ملانوما اصلی‌ترین خطر خال‌هاست. در برخی از افراد احتمال بیشتری از تبدیل خال به خالی سرطانی و سپس ملانوما وجود دارد. عواملی که احتمال ابتلا به ملانوما را افزایش می دهند عبارتند از:

• متولد شدن با خال های بزرگ. اینگونه خال ها را خال های گوشتی مادرزادی می نامند. اندازه این خال ها چنانچه بیش از ۵ سانتی متر باشد، برای یک نوزاد، بزرگ محسوب می شود. حتی خال های بزرگ نیز به ندرت به خالی سرطانی تبدیل می شوند و سرطانی شدن آن ها تا پیش از دوران بلوغ تقریبا غیرممکن است.
• داشتن خال های غیر عادی. خال هایی که بزرگ تر از یک خال معمولی هستند و ظاهری غیرعادی دارند نیز می توانند خطرناک باشند. این خال ها معمولاً ارثی هستند و اغلب مرکزی به رنگ قهوه‌ای تیره و حاشیه ای ناصاف و روشن دارند.
• داشتن تعداد زیاد خال. داشتن بیش از ۵۰ خال معمولی می تواند نشان از خطر ابتلای بیشتر به ملانوما باشد. دو تحقیق صورت گرفته نشان می دهد که تعداد خال های شما می تواند میزان خطر سرطان را پیش‌بینی کند. یکی از این تحقیقات نشان داد که افراد زیر ۵۰ سالی که ۲۰ خال یا بیشتر روی دست و بازویشان دارند، بیشتر در معرض خطر ملانوما هستند. تحقیق دیگر نیز رابطه مستقیمی را میان تعداد خال‌های روی پوست یک زن و خطر ابتلا به سرطان سینه به اثبات رساند.
• داشتن سابقه فردی یا خانوادگیِ ملانوما. چنانچه پیشتر به ملانوما مبتلا بوده‌اید، اکنون نیز خطر بیشتری برای ابتلا به ملانوما در کمین شماست. علاوه بر این، برخی گونه‌های خال غیر معمول، به نوع ژنتیکیِ ملانوما در فرد منجر می شود.

پیشگیری

مواردی که اشاره خواهد شد می تواند به شما در محدود کردن روند رشد خال ها و ملانوما کمک کند.

حواستان به تغییرات باشد

موقعیت و الگوی خال خود را بشناسید. مرتب پوست خود را چک کنید تا تغییری که نشان از ملانوما دارد رخ نداده باشد. ماهی یکبار، خودتان را آزمایش کنید؛ خصوصا در صورتی که در خودتان یا خانواده‌تان سابقه ملانوما وجود دارد. با استفاده از آینه، سر تا پای خود را چک کنید؛ از سر و کف دست و انگشتان و زیر بغل گرفته تا سینه و پا و کف و بین انگشتان پا. دستگاه آلت تناسلی و لگن خود را نیز بررسی کنید.
با پزشک خود در خصوص عوامل خطرآفرین و اینکه آیا به آزمایش تخصصی پوست نیازی دارید یا خیر، مشورت کنید.

از پوست خود محافظت کنید

با انجام اقدامات مورد نیاز، از پوست خود در برابر اشعات فرابنفش همچون نور خورشید و سولاریوم محافظات کنید. اشعه UV رابطه مستقیمی با افزایش خطر ملانوما دارد. کودکانی که از پوستشان در برابر تابش نور آفتاب محافظت نمی شود، بیشتر در معرض به وجود آمدن خال روی پوستشان قرار می‌گیرند.

• در ساعاتی که آفتاب بیشترین تابش خود را دارد در معرض نور آن قرار نگیرید. برای بسیاری از افرادی که در جایی ساکن هستند که اشعه آفتاب بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر در قوی ترین حالت خود قرار دارد، فعالیت های بیرون از خانه خود را به ساعتی دیگر و یا به روزهای ابری یا زمستانی موکول کنید.
• در تمام سال از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. نیم ساعت پیش از بیرون رفتن از خانه از کرم ضدآفتاب استفاده کنید، حتی در روزهای ابری. از کرم های ضد آفتاب با SPF حداقلیِ ۱۵ استفاده کنید. آن را به آرامی روی پوست خود بمالید و هر دو ساعت یک بار مجددا این عمل را تکرار کنید (در صورتی که شنا می کنید یا عرق ریزی دارید، تکرار این عمل نیز بایستی بیشتر باشد). آکادمی امراض پوستی، استفاده از کرم ضدآفتاب و مرطوب کننده ای که حداقل SPF آن ۳۰ باشد را توصیه می کند.
• خود را بپوشانید. عینک آفتابی، کلاه لبه پهن، لباس آستین بلند و سایر لباس‌های محافظ می توانند از شما در برابر اشعه UV مراقبت کنند. همچنین ممکن است نیاز باشد از لباس های پارچه ای که خاصه برای محافظت در برابر اشعه UV تولید شده، استفاده کنید.
• از انجام سولاریوم خودداری کنید. سولاریم ساطع کننده اشعه UV است که می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.