دی هیدروتستوسترون
دی هیدروتستوسترون هورمونی است با تاثیرات تستوئیدی قوی که به رشد بدن طی دوران بلوغ کمک می‌کند و تغییرات فیزیکی مردانه هدف اصلی آن است.
دی هیدروتستوسترون چیست؟
دی هیدروتستوسترون، هورمونی است که رشد خصوصیات مردانه (و تستوئید) را تحریک می‌کند. این هورمون در اثر تغییراتی در هورمون‌های تستوئیدی معروف‌تر به نام تستوسترون به وجود می‌آیند. حدود ۱۰٪ تستوسترون تولیدی روزانه در بدن فرد بالغ در بیضه‌ها و پروستات (در مردان)، تخمدان‌ها (در زنان)، پوست و دیگر بخش‌های بدن به دی هیدروتستوسترون تبدیل می‌شود. البته درصد تولید این هورمون پیش از بلوغ بسیار کمتر است و به نظر می‌رسد افزایش دی هیدروتستوسترون، از دلایل شروع فرایند بلوغ در پسرهاست که موجب رشد آلات تناسلی (حشفه، بیضه‌ها و کیسه‌ی بیضه) و موهای بدن می‌شود. این هورمون همچنین سبب بزرگ‌شدن پروستات می‌شود و در ترکیب با تستوسترون می‌تواند باعث وقوع رفتارهای جنسی مردانه شود. دی هیدروتستوسترون، چندین درجه از تستوسترون قوی‌تر است و بسیاری از عملکردهای تستوسترون تنها پس از تبدیل آن به دی هیدروتستوسترون معنا پیدا می‌کنند. از تاثیرات دی هیدروتستوسترون در بدن زنان اطلاعات کمتری در دست است اما می‌دانیم که رشد بدن و موهای آن پس از بلوغ به میزان این هورمون در بدن بستگی دارد و به نظر می‌رسد دی هیدروتستوسترون، سن شروع بلوغ را در دختران مشخص می‌کند.
میزان دی هیدروتستوسترون، چگونه کنترل می‌شود؟
میزان دی هیدروتستوسترون روزانه‌ی موجود در بدن به میزان تستوسترون بستگی دارد. هر گاه درصد تستوسترون در بدن افزایش یابد، دی هیدروتستوسترون بیشتری نیز تولید می‌شود.
بنابراین کنترل میزان دی هیدروتستوسترون بدن با کنترل میزان تستوسترون تولیدی انجام می‌شود که به دست هیپوتالاموس و هیپوفیز صورت میگیرد. در نتیجه‌ی کاهش میزان تستوسترون بدن (و کاهش میزان دی هیدروتستوسترون)، هیپوتالاموس هورمون‌های آزادکننده‌ی گنادوتروپین ترشح می‌کند که به هیپوفیز می‌روند و تولید و ترشح هورمون لوتئینه‌کننده و ریختن آن را به گردش خون تحریک می‌کنند. هورمون لوتئینه‌کننده توسط خون به سلول‌های لیدیگ در بیضه‌های مردان (یا تخمدان زنان) برده می‌شود و موجب تحریک آن‌ها و تولید تستوسترون بیشتر می‌شود. با افزایش درصد تستوسترون موجود در گردش خون، میزان بیشتری از آن‌ها به دی هیدروتستوسترون، تبدیل می‌شود و درصد این هورمون در بدن نیز افزایش پیدا می‌کند.
افزایش میزان تستوسترون و دی هیدروتستوسترون، از تولید هورمون‌های آزادکننده‌ی گنادوتروپین از هیپوتالاموس و در نتیجه، تولید هورمون لوتئینه‌کننده از هیپوفیز جلوگیری می‌کند.
بنابراین میزان تستوسترون (و در نتیجه دی هیدروتستوسترون) کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه هیپوتالاموس به ترشح هورمون‌های آزادکننده‌ی گنادوتروپین ادامه میدهد.
چه رخ میدهد اگر میزان دی هیدروتستوسترون بدن زیاد باشد؟
تولید زیاد دی هیدروتستوسترون، که عموما در نتیجه‌ی تولید بیش از حد تستوسترون صورت میگیرد، بر زنان و مردان تاثیرات متفاوتی می‌گذارد. درصد دی هیدروتستوسترون موجود در خون معمولا پیش از بلوغ افزایش نمی‌یابد. از طرفی میزان زیادی دی هیدروتستوسترون، عموما آثار مشخصی در مردان به جا نمی‌گذارد. اما زنانی که با میزان زیاد دی هیدروتستوسترون، مواجه هستند ممکن است رشد بیش از حد ماهیچه‌ای، رشد بیش از حد موی صورت و بدن (مردمویی)، قاعدگی بی‌برنامه و آکنه‌های بسیار بر صورت را تجربه کنند. تغییرات غیرعادی در آلات تناسلی زنان نیز از پیامدهای میزان زیاد دی هیدروتستوسترون در زنان است.
چه رخ میدهد اگر میزان دی هیدروتستوسترون بدن کم باشد؟
به نظر می‌رسد دی هیدروتستوسترون، تاثیرات کمتری در بدن زنان دارد بنابراین کمبود آن برای زنان پیامدهای زیادی ندارد. البته ممکن است دخترانی که دی هیدروتستوسترون، کمتری دارند، دیرتر به بلوغ برسند و در بزرگسالی موهای کمتری بر بدنشان داشته باشند.
در عوض کمبود دی هیدروتستوسترون، در مردان می‌تواند تاثیرات زیادی بر آن‌ها بگذارد. اگر، به طور مثال، میزان دی هیدروتستوسترون، طی دوران جنینی پسرها کم باشد، ممکن است موجب بروز کمتر نشانه‌های جنس مذکر در آن‌ها شود و شمایل آلات تناسلیشان را همانند جنین‌های دختر نشان دهد. بعدها نیز، پسرانی که با کمبود دی هیدروتستوسترون، مواجه هستند با وجود آن که در دوران بلوغ با تغییراتی مواجه می‌شوند (مانند رشد ماهیچه‌ها و تولید اسپرم)، رشد موهای بدن و آلات تناسلیشان کامل نخواهد شد.
نظرات کاربران