عفونت مثانه چیست؟ علل، علائم و تشخیص و درمان آن

عفونت‌ مثانه توجه شما را جلب می‌کند، زیرا موجب می‌شود شما در طول روز چندین بار به توالت بروید و باز هم احساس کنید که نیاز به تخلیه ادرار دارید. هنگامی که چنین شرایطی دارید، به جای بی توجهی به تخلیه ادرار، در هر بار تخلیه احساس سوزش یا خارش می‌کنید.

عفونت مثانه 

هنگامی که به عفونت مثانه مبتلا می‌شوید، این عفونت به سيستيت (التهاب مثانه) منتهی می‌شود، یعنی زمانی كه مثانه شما متورم و تحريك می‌شود. این چیزی است که موجب بروز علائم می‌شود. عفونت مثانه شایع‌ترین نوع عفونت مجاری ادراری (UTI) است.

در اینجا بخش‌هایی از دستگاه ادراری شما و وظیفه‌ای که هر یک برعهده دارند ارائه شده‌اند:

• کلیه‌ها که خون را پاکسازی می‌کنند و ادرار تولید می‌کنند.
• میزنای یا حالب لوله‌های نازکی هستند که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برند.
• مثانه که ادرار را در خود نگه می‌دارد.
• میزراه، ادرار از مثانه از طریق این لوله از بدن تخلیه می‌شود.

زنان بسیار بیشتر از مردان دچار عفونت مثانه می‌شوند. معمولاً عفونت‌ها بیشتر از آنکه جدی باشند، آزاردهنده هستند و آنتی بیوتیک ها درمان این عفونت‌ها می‌باشند. اما عفونت‌ها می‌توانند از مجاری ادرار به کلیه‌ها برسند و مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند، بنابراین مهم است که آنها را فوراً درمان کنید.

علل عفونت مثانه 

عوامل اصلی عفونت باکتری‌ها هستند، و معمولاً باکتری E. coli در این بیماری نقش دارد. این باکتری‌ها بر روی پوست و در روده‌ها زندگی می‌کنند و اغلب اوقات مشکلی ایجاد نمی‌کنند. همه افراد این باکتری‌ها را دارند. اما اگر این باکتری‌ها به داخل مجرای ادرار برسند، می‌توانند به مثانه انتقال یابند و باعث عفونت شوند.

عفونت مثانه در زنان به دلایل مختلفی نسبت به مردان بیشتر است.

میزراه زنان کوتاه‌تر از مردان است، و نزدیک به واژن و مقعد می‌باشد، که در آنجا باکتری‌ها زندگی می‌کنند. داشتن رابطه جنسی، پاک کردن از پشت به جلو بعد از خروج ادرار، قرار دادن تامپون و استفاده از دیافراگم برای کنترل بارداری همگی راه‌هایی هستند که باکتری‌ها می‌توانند از آن طریق وارد مثانه شوند.

در دوران بارداری، کودک می‌تواند به مثانه فشار وارد کند و مانع از تخلیه کامل مثانه می‌شود و مکانی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌آورد.

پس از یائسگی، زنان هورمون استروژن کمتری دارند. این امر باعث می‌شود تا پوشش مجرای مثانه نازک‌تر شود و می‌تواند تعادل باکتری‌ها در واژن را تغییر دهد و موجب شود احتمال عفونت بیشتر شود.

هنگامی که مردان دچار این عفونت می‌شوند، عفونت پروستات معمولاً علت این بیماری است. اما هر گونه انسداد – مثل انسداد ناشی از سنگ مثانه یا بزرگ شدن پروستات – می‌تواند مانع از تخلیه کامل مثانه و ایجاد عفونت شود.

علائم عفونت مثانه چه هستند؟

عفونت مثانه اغلب بیشتر از آنکه جدی باشد، آزار دهنده است. اما عفونت می‌تواند به کلیه‌های شما راه یابد، جایی که ممکن است مشکلاتی جدی ایجاد کند.

بنابراین مهم است که عفونت‌های مثانه را فوراً درمان کنید. پزشکان معمولاً از آنتی بیوتیک ها برای کشتن باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند استفاده می‌کنند.

به خصوص زنان، باید علائم خود را پیگیری کنند. زنان نسبت به مردان بیشتر احتمال دارد دچار عفونت مثانه شوند.

علائم عفونت مثانه

شایع‌ترین علامت سیستیت (اصطلاح پزشکی عفونت مثانه) احساس سوزش در هنگام خروج ادرار است. بعضی افراد ممکن است احساس سوزش بسیار شدید داشته باشند.
سایر علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تکرر ادرار
• میزان ادرار اندک در هر بار خروج
• ادرار ابری شکل یا خونین
• داشتن بوی بد ادرار
• درد در اطراف لگن
• تب (علامتی که نشان می‌دهد عفونت ممکن است به کلیه‌های شما رسیده باشد)

در افراد مسن، کوفتگی طولانی مدت (خستگی) یا سردرگمی روانی ممکن است نشانه‌هایی از عفونت جدی‌تر مجاری ادراری باشد.

اگر از کودک مراقبت می‌کنید، بهتر است مراقب خیس کردن تصادفی او در طول روز در صورتی که قبلاً سابقه نداشته است، باشید. علائم دیگر عفونت مثانه در کودکان شامل کاهش اشتها و استفراغ است.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تغییر در ادرار، یا داشتن هر گونه از علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ
• تب
• لرز
• ادرار خونی
• کمر درد و شکم درد

عفونت مثانه می‌تواند به معنی بیماری کلیوی که احتمالاً تهدید کننده زندگی است، عفونت پروستات، تومور مثانه یا کلیه، یا سنگ مجرای ادراری باشد.

همچنین در صورت تجربه موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:

• بازگشت علائم بعد از اتمام درمان.
• تخلیه از واژن یا آلت تناسلی. این مشکل ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های آمیزشی، بیماری لگنی در بیماران مبتلا به فلج اطفال (PID) یا سایر عفونت‌های جدی باشد.
• درد مداوم یا مشکل در تخلیه ادرار. این مشکل ممکن است نشانه‌ای از STD، عفونت واژن، سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات، یا تومور مثانه یا پروستات باشد. یا می‌تواند حاکی از این باشد که عفونت به آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک شما مقاوم است.

چگونه می‌توانم بفهمم آیا به عفونت مثانه مبتلا شده‌ام یا نه؟

با ۱۰ بار نیاز به رفتن به توالت در عرض ۲ ساعت، ممکن است تصور کنید عفونت مثانه دارید. ممکن است حق با شما باشد، به خصوص اگر هنگام تخلیه ادرار درد و سوزش داشته باشید.

عفونت مثانه شایع‌ترین نوع عفونت مجاری ادراری (UTI) می‌باشد. این عفونت ناشی از باکتری‌ها است و منجر به مشکلاتی نظیر درد در زیر شکم و تکرر ادرار می‌شود.

پزشک شما می‌تواند برای تشخیص عفونت آزمایشات ساده‌ای انجام دهد و معمولاً درمان این عفونت‌ها ساده هستند. اگر به طور مکرر دچار عفونت مثانه می‌شوید، پزشک ممکن است بخواهد آزمایشات پیشرفته‌ای را انجام دهید تا علت مشخص شود.

آزمایشات اصلی

پزشک در ابتدا معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و در مورد علائم شما صحبت خواهد کرد. این معاینه می‌تواند برای فهمیدن اینکه آیا شما به عفونت مثانه مبتلا هستید، یا خیر کافی باشد.

در غیر این صورت، تجزیه ادرار را دریافت خواهید کرد. تجزیه ادرار آزمایشی است که در نمونه‌ای از ادرار، باکتری‌ها، خون یا عفونت را بررسی می‌کند. پزشک شما همچنین ممکن است برای فهمیدن اینکه باکتری‌ها موجب عفونت شده‌اند یا خیر، دستور دهد آزمایش کشت ادرار انجام دهید.

آزمایشات پیشرفته

ابتلا به عفونت مثانه به صورت گهگاه ممكن است باعث ناراحتی شود، اما معمولاً این بیماری نگرانی جدی برای سلامتی محسوب نمیشود. گاهی اوقات، مهم است که علت عفونت مشخص شود، زیرا دارو به تنهایی برای درمان آن کافی نیست.

در صورتی که متعلق به یکی از گروه های زیر باشید، ممکن است آزمایشات پیشرفته تری دریافت کنید:

• کودکان
• مردان (از آنجا که احتمال ابتلا به عفونت‌های مثانه در آنها کم است ابتلا به این عفونت میتواند نشانه‌ای از مشکلی دیگر باشد.)
• افرادی که آسیب کلیوی دارند.
• زنانی که طی یک سال یک یا چند بار دچار عفونت مثانه میشود و یا در ادرار خود خون دارند.

برای یافتن علت عفونت مثانه، پزشک می‌تواند از آزمایشات زیر استفاده کند:

• سيستوسکوپي. پزشک شما سيستوسکوپ را که يک لوله نازک با يک دوربين است، به داخل مجراي ادرار شما وارد می‌کند تا مشکل را بررسی کند یا نمونه‌ای از بافت برای آزمایش بیشتر (بیوپسی) بردارد.
• تصویربرداری. سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI می‌توانند تومورها، سنگ کلیه و سایر مسائل را نشان دهند.
• اوروگرافی داخل وریدی (IVU). این روش اشعه ایکس است که از رنگ کنتراست برای عکس برداری از کلیه‌ها، رگ‌ها و مثانه استفاده می‌کند.
• آزمون وی سی یو جی (Voiding cystourethrography). پزشک رنگی را به مثانه شما وارد تا ببیند که آیا ادرار از مثانه به سمت کلیه برگشت میکند یا خیر.
• اروگرافی رتروگراد. این آزمایش از رنگ کنتراست برای پیدا کردن مشکلات در میزراه استفاده می‌کند.

درمان عفونت مثانه

عفونت مثانه خفیف ممکن است در عرض چند روز از بین برود. در غیر این صورت عفونت معمولاً با آنتی بیوتیک ها درمان می‌شود. معمولاً ظرف یک روز یا بیشتر وضعیت شما بهبود می یابد، اما حتما تمام داروها را طبق دستور مصرف کنید.

زنان مبتلا به عفونت پایه معمولاً ۳ تا ۷ روز آنتی بیوتیک را مصرف می‌کنند، گرچه بعضی از پزشکان ممکن است یک آنتی بیوتیک به شما بدهند و شما میتوانید فقط یک بار آنتی بیوتیک بخورید. برای عفونت‌های قوی‌تر و یا در صورت ابتلای مکرر به عفونت، ممکن است آنتی بیوتیک ها را به مدت ۷ تا ۱۰ روز مصرف کنید. اگر شرایط دیگری از قبیل دیابت داشته باشید، ممکن است آنتی بیوتیک قویتری برای مدت بیشتری برای شما تجویز شود.

برای خانم ها در دوران قبل از یائسگی، پزشک ممکن است در صورتی که برای شما بی خطر باشد، کرم واژینال با استروژن را پیشنهاد کند.

برای آقایانی که عفونت مثانه ناشی از عفونت پروستات دارند، ممکن است مصرف چندین هفته آنتی بیوتیک برای آنها تجویز شود.

همچنین ممکن است پزشک شما داروهایی برای کمک به تسکین علائم مانند درد و یا تکرر ادرار برای شما تجویز کند.

خود مراقبتی

نکاتی که میتوانید در خانه برای تسکین ناراحتی خود در نظر بگیرید شامل موارد زیر می باشند:

• از داشتن رابطه جنسی اجتناب کنید.
• مقدار زیادی آب بخورید، اما از مصرف الکل، کافئین و غذاهای تند پرهیز کنید. چرا که همه آنها می‌توانند علائم شما را بدتر کنند.
• مسکن درد مصرف کنید.
• حمام آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه را امتحان کنید.
• برای تسکین درد زیر شکم از حوله گرم استفاده کنید.