مالاریا چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان آن
مالاریا یک بیماری کشنده است. این بیماری به طور معمول از طریق نیش پشه آنوفل وارد بدن می شود. پشه های آلوده انگل پلاسمودیوم را حمل میکنند. هنگامی که این پشه شما را نیش میزند، این انگل وارد جریان خون می شود.
مالاریا
در بیماری مالاریا ، هنگامی که انگل ها وارد بدن شما می شوند، به کبد میروند و در آنجا بالغ می شوند. پس از چند روز، انگل بالغ وارد جریان خون می شود و شروع به عفونت گلبول های قرمز می کند. در عرض ۴۸ تا ۷۲ ساعت، انگل ها داخل گلبول قرمز زیاد می شوند و موجب میشود سلول های آلوده به طور ناگهانی تخریب شوند.
انگل ها همچنان گلبول های قرمز را آلوده میکنند و باعث ایجاد نشانه هایی می شوند که طی دو تا سه روز به طول می انجامند.
مالاریا به طور معمول در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می شود، انگل ها می توانند در چنین آب و هوایی زندگی کنند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) اظهار داشت که حدود نیمی از جمعیت جهان در سال ۲۰۱۵ در معرض خطر مالاریا بودند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) سالانه ۱۷۰۰ مورد مالاریا را گزارش میدهد. اغلب موارد مالاریا در افرادی که به کشورهایی سفر می کنند که مالاریا شایع است، ایجاد میشوند.
چه عاملی باعث ابتلا به مالاریا می شود؟
بیماری مالاریا در صورتی که پشه آلوده به انگل پلاسمودیوم شما را نیش بزند میتواند بروز کند. چهار نوع انگل مالاریا وجود دارند که می توانند انسان را آلوده کنند: پلاسمودیوم ویواکس، پلاسموديوم اووال، پلاسموديوم مالاريه و پلاسموديوم فالسيپارم. پلاسموديوم فالسيپارم نوع شدیدتری از بیماری را ایجاد می کند و کسانی که به این نوع مالاریا مبتلا میشود بیشتر مرگ آنها را تهدید میکند.
مادر آلوده نیز می تواند این بیماری را در هنگام زایمان به نوزادش منتقل کند. این نوع مالاریا به عنوان مالاریا مادرزادی شناخته می شود. مالاریا از طریق خون منتقل می شود، بنابراین می تواند از راه های زیر انتقال یابد:
- پيوند عضو
- انتقال خون
- استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک
علائم مالاریا چه هستند؟
علائم مالاریا معمولا طی ۱۰ روز تا ۴ هفته پس از عفونت ایجاد می شوند. در برخی موارد علائم ممکن است تا چندین ماه بروز نکنند. بعضی از انگل های مالاریا می توانند وارد بدن شوند، اما مدت زمان طولانی غیرفعال باقی بمانند. علائم رایج مالاریا عبارتند از:
- لرزی که می تواند از متوسط تا شدید متغیر باشد.
- تب شدید
- عرق خفیف
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکمی
- اسهال
- کم خونی
- درد عضلانی
- تشنج
- کما
- مدفوع خونی
مالاریا چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما قادر به تشخیص مالاریا خواهد بود. در طول مراجعه، پزشک سابقه سلامت شما، از جمله هر گونه سفر اخیر به اقلیم گرمسیری را بررسی خواهد کرد. معاینه فیزیکی نیز انجام خواهد شد. پزشک شما قادر خواهد بود تشخیص دهد که آیا طحال و یا کبد شما بزرگ شده اند یا خیر. اگر علائم مالاریا داشته باشید، پزشک ممکن است برای تایید تشخیص خود، انجام آزمایشات خون را دستور دهد. این آزمایشات موارد زیر را نشان خواهند داد:
- آیا مالاریا دارید یا خیر؟
- نوع مالاریا شما چیست؟
- آیا عفونت شما ناشی از انگلی است که به نوع خاصی از داروها مقاوم است؟
- آیا این بیماری موجب کم خونی شده است؟
- آیا این بیماری اندام های حیاتی شما را تحت تاثیر قرار داده است یا خیر؟
پیامدهای تهدید کننده زندگی ابتلا به بیماری مالاریا
مالاریا می تواند شماری از پیامدهای تهدید کننده برای زندگی را ایجاد کند. پیامدهای زیر ممکن است رخ دهند:
- تورم رگ های خونی مغز یا مالاریا مغزی.
- تجمع مایع در ریه ها که موجب مشکلات تنفسی یا ادم ریوی می شود.
- تحلیل کلیه ها، کبد یا طحال.
- کم خونی ناشی از تخریب گلبول های قرمز.
- قند خون پایین.
مالاریا چگونه درمان می شود؟
مالاریا می تواند وضعیت تهدید کننده حیات باشد، به ویژه اگر شما پلاسموديوم فالسيپارم داشته باشید. درمان این بیماری معمولا در بیمارستان انجام می شود. پزشک داروهایی را براساس نوع انگلی که دارید تجویز می کند. در برخی موارد، داروهای تجویز شده ممکن است عفونت را به دلیل مقاومت انگلی به دارو از بین نبرند. در صورت بروز این اتفاق، پزشک ممکن است نیاز به استفاده بیش از یک دارو یا تغییر دارو به طور کامل برای درمان وضعیت شما داشته باشید. علاوه بر این، انواع خاصی از مالاریا، مانند پلاسمودیوم ویواکس و پلاسمودیوم اووال، دارای مراحل کبدی هستند که در آنجا انگل می تواند مدت زمان طولانی در بدن شما زندگی کند و بعدا مجددا فعال شود و موجب عود عفونت شود. اگر یکی از این انواع مالاریا را داشته باشید، برای جلوگیری از عود در آینده داروی دیگری به شما داده خواهد شد.
در دراز مدت برای افراد مبتلا به مالاریا چه آینده ای پیش بینی میشود؟
افراد مبتلا به مالاریا که تحت درمان قرار میگیرند، معمولا چشم انداز دراز مدت خوبی دارند. اگر پیامدهای ناشی از مالاریا ایجاد شوند، ممکن است چشم انداز خوبی نداشته باشید. مالاریا مغزی که موجب تورم رگ های خونی مغز می شود می تواند منجر به آسیب مغزی شود. چشم انداز دراز مدت برای بیماران مبتلا به انگل مقاوم در برابر دارو نیز ممکن است خوب نباشد. در این بیماران، مالاریا ممکن است عود کند و ممکن است سبب ایجاد پیامدهای دیگری شود.
نکاتی برای پیشگیری از مالاریا
هیچ واکسنی برای جلوگیری از مالاریا وجود ندارد. اگر در حال مسافرت به منطقه ای هستید که مالاریا رایج است یا اگر در چنین منطقه ای زندگی می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است داروهایی برای جلوگیری از این بیماری برای شما تجویز شوند. این داروها همانند داروهایی هستند که برای درمان بیماری استفاده می شوند و باید قبل، در طول و بعد از سفر خود آنها را مصرف کنید.
اگر در منطقه ای زندگی می کنید که مالاریا شایع است، به پزشک خود در مورد پیشگیری طولانی مدت مراجعه کنید. خوابیدن در یک پشه بند ممکن است باعث جلوگیری از نیش پشه آلوده شود. پوست خود را پوشش دهید و یا از اسپری های حاوی DEET که میتوانند به جلوگیری از عفونت کمک کنند، استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید که مالاریا در منطقه شما شایع است، مرکز کنترل پیشگیری از بیماری ها نقشه های به روزی برای کشف مالاریا دارند که میتوانند در اختیار شما قرار دهند.
مقاله مرتبط: آشنایی با گزش حشرات
نظرات کاربران