ذات الریه (پنومونی) چیست؟علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان آن

ذات الریه (پنومونی) زمانی شروع می شود که یک ویروس، قارچ یا باکتری به یکی از ریه ها وارد شود. (اگر در هر دو ریه وجود داشته باشد، پنومونی دوگانه نامیده است). این بیماری باعث می شود که داخل کیسه های کوچک هوایی ملتهب شوند و با مایع یا چرک پر شوند. اگر سالم باشید و فورا تحت درمان قرار گیرید، معمولا بیماری جدی نخواهد بود. اما این بیماری میتواند برای کودکان، افراد سالخورده و افرادی که بیماری های دیگری دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک باشد.

چگونه ذات الریه (پنومونی) اتفاق می افتد؟

اغلب اوقات، بدن شما برای محافظت از ریه ها، میکروب های هوا را فیلتر می کند. سرفه نیز به بدن در انجام این کار کمک می کند. اگر میکروب ها وارد بدن شوند، سیستم ایمنی بدن شما معمولا قبل از اینکه شما را بیمار کنند با آنها مبارزه میکند و آنها را از بین می برد. اما اگر میکروب واقعا قوی باشد یا بدن شما نتواند با آن مبارزه کند، ریه شما می تواند آلوده شود. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما سلول هایی را برای حمله به میکروب ها ارسال می کند، ریه های شما ملتهب میشوند و منجر به ذات الریه می شود.

علائم ذات الریه (پنومونی)

هنگام تنفس ممکن است تب شدید، لرز، تنگی نفس و درد قفسه سینه داشته باشید. احتمالا یک سرفه عمیق دارید که از بین نمی رود و مایع غلیظی به نام خلط بالا می آورید. اگر با این علائم میتوانید به کارهای روزمره خود رسیدگی کنید، ممکن است “پنومونی خفیف” داشته باشید، که اغلب به خاطر نوع خاصی از باکتری هایی که با نام مایکوپلاسما پنومونیه شناخته می شوند، ایجاد میشود. اما اگر علائم شما بدتر از آن باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

علت: باکتری ها

برخی از این موجودات کوچک قسمت طبیعی و سالمی از بدن شما هستند، مانند باکتری های موجود در روده، جایی که آنها به شما کمک می کنند غذا را هضم کنید. باکتری های دیگر می توانند شما را بیمار کنند. در اغلب موارد پنومونی در بزرگسالان علت بیماری باکتری است. آنتی بیوتیک ها می توانند آنها را بکشند و به شما کمک کنند تا حالتان بهتر شود.

بیماری لژیونر

این نوعِ کمتر شایع پنومونی توسط باکتری های لژیونلا ایجاد می شود. ممکن است دچار سردرد، درد عضلانی، لرز و تب بسیار شدید شوید. همچنین ممکن است سرفه کنید و تهوع، استفراغ و اسهال داشته باشید. این نوع باکتری از طریق آب گسترش می یابد و می تواند در جاهایی مانند تهویه هوا، حمام و وان گرم و اسپری هایی که برای از بین بردن گرد و غبار در فروشگاه های مواد غذایی به کار می رود، یافت شود. این نوع نیز با آنتی بیوتیک ها درمان می شود.

دلیل: ویروس

ویروس آنفولانزا شایع ترین علت پنومونی ویروسی در بزرگسالان است، اما هر گونه ویروس که دهان، بینی، گلو و یا ریه ها را آلوده می کند می تواند منجر به این بیماری شود. علائم معمولا خفیفتر از پنومونی باکتریایی هستند و بدن شما معمولا طی ۱ تا ۳ هفته با آن مبارزه می کند.

علت: قارچ ها

برخی از قارچ ها مفید هستند: ماشروم ها نوعی قارچ هستند و کپک قارچی است که بلوچیز (پنیر رگه آبی) را تولید می کند. اما بعضی از آنها می توانند باعث ایجاد پنومونی شوند. داروهای ضد قارچی معمولا برای درمان این نوع ذات الریه استفاده می شوند، اما افرادی که مبتلا ایدز هستند یا افرادی که داروهایی مصرف می کنند که سیستم ایمنی بدنشان را ضعیف میکنند مانند برخی از داروهای سرطانی می توانند به نوعی پنومونی به نام پنوموسیستیس جیرووسی مبتلا شوند. این نوع جدی تر است و رهایی از آن می تواند دشوار باشد.

تشخیص ذات الریه

شما ممکن است ندانید که مبتلا به ذات الریه هستید. این بیماری تا زمانی که از بین نرود، می تواند خیلی شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد. پزشک شما در مورد علائم و زمان شروع آنها سوال خواهد کرد و به صدا یا خس خس سینه در ریه های شما گوش می دهد. او ممکن است تصویر اشعه ایکس از قفسه سینه شما بخواهد تا ریه ها را بررسی کند. این تصویر می تواند بگوید آیا شما پنومونی دارید، اما نشان نمی دهد که چه چیزی باعث ابتلا به این بیماری شده است.

باکتری، ویروس یا قارچ؟

فهمیدن اینکه چه چیزی باعث ایجاد ذات الریه شده است همیشه کار راحتی نیست. خلط از سرفه شما می تواند برای وجود باکتری ها آزمایش شود و گاهی آزمایش های ادرار به پزشک می گویند که چه چیزی باعث ایجاد این بیماری می شود. همچنین پزشک ممکن است درباره سفرهای اخیر، سرگرمی ها، حیوانات، افراد بیمار که در اطراف شما بوده اید، واکسیناسیون و داروهایی که مصرف میکنید سوالاتی بپرسد.

عوارض: آبسه ریوی

آبسه ریوی التهابی در ریه شما است که با مایع یا چرک پر شده است. در اکثر موارد، آنتی بیوتیک ها برای خلاص شدن از این مشکل کافی هستند، اما ممکن است پزشک شما تخلیه آن با یک سوزن بلند یا احتمالا جراحی را توصیه کند. سی تی اسکن می تواند به پزشک شما کمک کند که بهتر آن را ببیند. سی تی اسکن زمانی است که چندین اشعه ایکس برای جمع آوری تصاویر دقیق تر از سینه شما گرفته میشوند.

عوارض جانبی: باکتری ها

این مشکل زمانی رخ میدهد که باکتری از ریه ها به خون شما می رسند، در صورتی که مشکلات دیگر مربوط به سلامتی مانند بیماری های کبدی یا فشار خون بالا داشته باشید، احتمال بروز این مشکل بیشتر است. باکتری ممکن است به اندام های دیگر گسترش یابد، که می تواند موجب اختلال در عملکرد آنها شود. آزمایش خون می تواند نشان دهد این مشکل را دارید یا نه و معمولا با آنتی بیوتیک های قوی که به طور مستقیم به ورید دست یا بازوی شما وارد میشوند، درمان می شوند.

عوارض: مشکل تنفس

اگر شما مسن تر باشید، مشکلات دیگر سلامتی داشته باشید یا پنومونی شما جدی باشد، ریه های شما ممکن است آن طور که باید، کار نکنند. اگر این طور باشد، شما ممکن است اکسیژن کافی در خون خود که مغز، عضلات و سایر اعضای بدن شما به آن نیاز دارد، نداشته باشید. پزشک شما می تواند با یک آزمایش خون یا یک سنسور روی انگشت شما متوجه این مشکل شود. ممکن است لازم باشد اکسیژن بیشتری از طریق ماسک تنفسی دریافت کنید یا تا زمانی که ریه های شما بهبود یابند، میتوانید از یک دستگاه برای کمک به نفس کشیدن استفاده کنید که دستگاه تنفس مصنوعی نامیده میشود.

عوارض: تجمع مایع در پلور (پلورال افیوژن)

مشکلی که گاهی اوقات ریه آب آورده نامیده میشود، پنومونی می تواند موجب تجمع آب در بافت اطراف ریه ها شود. اگر مایع آلوده شود و یا باعث شود نفس کشیدن برای شما واقعا دشوار شود، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد لوله ای را در قفسه سینه شما قرار داده یا جراحی انجام دهد تا آن را تخلیه کند.

پیشگیری

واکسن ها می توانند از انواع خاص این بیماری از شما محافظت کنند، اما عادت های خوب نیز کمک می کنند. دست ها و صورت خود را با صابون یا ضدعفونی کننده بشویید تا میکروب هایی که باعث ایجاد این بیماری میشوند از بین بروند. رژیم غذایی سالم داشته باشید و برای حفظ قدرت سیستم ایمنی بدن خود به طور منظم ورزش کنید. سیگار نکشید – چرا که سیگار کشیدن مبارزه با میکروب ها را برای ریه های شما سخت تر می کند و در صورتی که دچار پنومونی باشید، می تواند منجر به مشکلات بیشتر در سلامتی شما شود.

مقاله مرتبط : انواع بیماری های ریه و دلایل آنها