موارد استفاده و عوارض کاربامازپین

کاربامازپین برای پیشگیری و کنترل تشنج استفاده می‌شود. این دارو به عنوان داروی ضد تشنج یا ضد صرع شناخته شده است. همچنین برای از بین بردن انواع خاصی از دردهای عصبی (مانند نورالژی عصب سه قلو) استفاده می‌شود. این دارو با کاهش گسترش فعالیت تشنج در مغز و بازگرداندن تعادل طبیعی فعالیت عصبی عمل می‌کند.

نحوه مصرف کاربامازپین

قبل از شروع مصرف کاربامازپین و هر بار مصرف مجدد، راهنمای دارویی ارائه شده توسط داروساز خود را مطالعه کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
طبق دستور پزشک خود، این دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید.
دوز دارو براساس وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان شما تعیین می‌گردد. برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، پزشک ممکن است دستور دهد دوز دارو را با مقدار پایین شروع کنید و به تدریج دوز شما را افزایش می‌دهد. دستورالعمل‌های پزشک خود را با دقت دنبال کنید.
در صورت استفاده از این دارو، از مصرف گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت اجتناب کنید مگر اینکه پزشک یا داروساز بگوید می‌توانید این کار را با خیال راحت انجام دهید. گریپ فروت می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد. از پزشک یا داروساز خود برای جزئیات بیشتر سؤال کنید.
این دارو را به طور مرتب مصرف کنید تا از آن بیشترین بهره را ببرید. به منظور کمک برای یادآوری، هر روز آن را در زمان مشخص مصرف کنید.
مهم است که مصرف این دارو را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی داشته باشید.
مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید. در صورت توقف ناگهانی مصرف دارو، بعضی از شرایط (مانند تشنج) ممکن است بدتر شوند. ممکن است لازم باشد دوز خود را به تدریج کاهش دهید.
اگر وضعیت شما بهتر نشد یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی

کاربامازپین به ندرت باعث واکنش‌های بسیار جدی (احتمالاً کشنده) پوستی می‌شود. بعضی از افراد در گروه‌های نژادی خاص (مانند افراد آسیایی / آسیای جنوبی) در معرض خطر بیشتری هستند. پزشک شما ممکن است قبل از اینکه این دارو را شروع کند، آزمایش خونی را برای اندازه گیری خطر شما انجام دهد. اگر آزمایش خون نشان دهد که شما در معرض خطر بیشتری هستید، پزشک باید در مورد خطرات و مزایای کاربامازپین و سایر گزینه‌های درمانی با شما صحبت کند. این واکنش‌های پوستی بیشتر در طی چند ماه اول درمان رخ می‌دهند. در صورت بروز هر کدام از علائم زیر، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: بثورات/ تاول/پوسته پوسته شدن پوست، خارش، یا تورم. از پزشک یا داروساز خود برای جزئیات بیشتر سؤال کنید.
این دارو به ندرت باعث اختلالات بسیار جدی خونی (آنمی آپلاستیک، آگرانولوسیتوزیس) می‌شود. پزشک شما به منظور کاهش احتمال این عوارض جانبی، تعداد سلول‌های خونی شما را کنترل خواهد کرد. تمام ملاقات‌های پزشکی و آزمایشگاهی را انجام دهید. در صورت بروز هر کدام از این موارد نادر اما بسیار جدی، فوراً به پزشک مراجعه کنید: علائم عفونت (مانند گلودرد ناگهانی، تب، تورم غدد لنفاوی)، ضعف غیرمعمول / خستگی، تنگی نفس یا خونریزی / کبودی آسان.
با مصرف این دارو تهوع، استفراغ، سرگیجه، خواب آلودگی، یبوست، خشکی دهان یا عدم تعادل ممکن است رخ دهد. اگر هر کدام از این موارد ادامه یافت یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک بدین دلیل این دارو را برای شما تجویز کرده است که نفع آن را برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن در نظر گرفته است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جدی ندارند.
در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی جدی فوراً به پزشک اطلاع دهید: سردردهایی که شدید هستند یا برطرف نمی‌شوند، علائم مشکلات کبدی (مانند تهوع / استفراغی که متوقف نمی‌شود، از دست دادن اشتها، درد معده و شکم، زردی چشم / پوست، ادرار تیره)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر مقدار ادرار)، زخم‌های دهان، خستگی، ضربان قلب سریع / آرام / نامنظم، حرکات غیر معمول چشم (نیستاگموس یا لرزش چشم)، تغییرات بینایی (مانند تاری دید)، درد مفاصل، تورم مچ پا / پا، درد / قرمزی / تورم دست و پا، بی حسی / سوزش دست / پاها، نشانه‌های سطح پایین سدیم در خون (مانند خواب آلودگی شدید، تغییرات ذهنی/خلقی از جمله سردرگمی، تشنج).
تعداد کمی از افرادی که برای هرگونه بیماری (مانند تشنج، اختلال دوقطبی، درد) داروهای ضد تشنج مصرف می‌کنند ممکن است افسردگی، افکار / اقدامات خودکشی یا سایر مشکلات ذهنی / روحی را تجربه کنند. در صورتی که شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان هر گونه تغییر غیر معمول یا ناگهانی در خلق و خوی، افکار یا رفتار از جمله علائم افسردگی، افکار / تلاش‌های خودکشی، افکار درباره آسیب رساندن به خود، را تجربه کرد فوراً با پزشک در میان بگذارید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، اگر متوجه بروز علائم واکنش شدید آلرژیک شدید، از جمله: تب، تورم غدد لنفاوی، بثورات خارش / تورم (به ویژه در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در این مقاله از راستینه ارائه لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی امکان پذیر نیست. اگر متوجه عارضه دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف کاربامازپین، اگر به این دارو یا به سایر داروهای ضد تشنج (مانند فنوباربیتال، فنی توئین) یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند آمی تریپتیلین، دزپپرامین) حساسیت دارویی دارید یا اگر آلرژی دیگری دارید با پزشک خود مطرح کنید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد که می‌تواند واکنش‌های آلرژیک و سایر مشکلات را ایجاد کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از استفاده از این دارو، پزشک یا داروساز خود را از سابقه پزشکی خود مطلع نمایید، به خصوص سوابقی نظیر: کاهش عملکرد مغز استخوان (تحلیل مغز استخوان)، اختلالات خون (مانند پورفیری، کم خونی)، گلوکوم، بیماری های قلبی مانند بیماری قلبی عروقی، نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم)، بیماری کلیوی، بیماری کبد، اختلالات روانی / خلقی (مانند افسردگی)، عدم تعادل مواد معدنی (مانند میزان کم سدیم یا کلسیم در خون).
این دارو ممکن است سبب سرگیجه یا خواب آلودگی یا تاری دید شود. مصرف الکل یا ماری جوانا می‌تواند موجب تشدید سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. لذا ضمن درمان از رانندگی، استفاده از ماشین آلات یا انجام هر کاری که مستلزم آرامش و یا بینایی است تا زمانی که بتوانید چنین کارهایی را با خیال راحت انجام دهید خودداری نمایید.
این دارو ممکن است شما را به نور خورشید حساس کند. زمان قرار گیری در مقابل نور خورشید را محدود کنید. از برنزه کردن و لامپ‌های خورشیدی دوری کنید. هنگام خروج از منزل از کرم‌های ضد آفتاب و لباس‌های محافظ استفاده کنید. در صورت بروز آفتاب سوختگی یا قرمزی در پوست، به پزشک مراجعه کنید.
قبل از انجام عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید.
سالمندان ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به عوارض جانبی این دارو داشته باشند، به ویژه سردرگمی، عدم تعادل یا ضربان قلب نامنظم. سردرگمی و عدم تعادل می‌تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
سالمندان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نوعی عدم تعادل معدنی (سطح پایین سدیم در خون) نیز باشند، به خصوص اگر قرص‌های آب (دیورتیک ها) نیز مصرف می‌کنند.
در دوران بارداری، این دارو باید تنها در صورت نیاز شدید مورد استفاده قرار گیرد. این دارو ممکن است به جنین آسیب برساند. با این حال، از آنجا که تشنج‌های درمان نشده وضعیتی جدی است که می‌تواند هم به زن باردار و هم به جنین آسیب برساند، مصرف این دارو را بدون تأیید پزشک متوقف نکنید. اگر در حال برنامه ریزی برای بارداری هستید، باردار شده‌اید یا فکر می‌کنید که ممکن است باردار شوید، فوراً با پزشک خود در مورد حوادث و خطرات استفاده از این دارو صحبت کنید. اگر باردار هستید، مراقبت‌های قبل از زایمان که شامل آزمایشات برای نقایص جنین است توصیه می‌شود. از آنجا که قرصها، پچ ها، ایمپلنت‌ها و تزریقات ممکن است در صورت استفاده با این دارو عمل نکنند (به بخش تداخلات دارویی نیز مراجعه کنید)، در مورد شکل‌های قابل اطمینان کنترل بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است چگونگی عملکرد داروهای شما را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش دهند. این مقاله شامل تمام تداخلات احتمالی دارویی نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی / بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه و آن را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید. بدون تأیید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و یا دوز آنها را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: برخی ضد قارچ‌های آزول (ایزاووکونازونیوم، وریکونازول) ارلیستات.
مهار کننده‌های MAO با این دارو ممکن است موجب تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. از مصرف مهار کننده‌های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سفینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) در طول درمان با این دارو اجتناب کنید. بیشتر مهار کننده‌های MAO نیز باید دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. زمان شروع یا متوقف کردن مصرف این داروها را از پزشک خود بپرسید.
سایر داروها می‌توانند بر حذف کاربامازپین از بدن شما تأثیر گذار باشند، که ممکن است نحوه عملکرد کاربامازپین را نیز تحت تأثیر قرار دهند. از جمله آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، ریفامایسین ها (مانند ریفابوتین)، گل راعی، و غیره.
کاربامازپین می‌تواند روند حذف سایر داروها از بدن شما را سریعتر سازد، که ممکن است بر عملکرد آنها نیز تأثیر گذار باشد. داروهای این چنینی شامل آرتمتر / لومفانتریین، بوسپرویر، داروهای خاص مورد استفاده برای جلوگیری از لخته شدن خون (ضد انعقادها مانند آپیکسابان، ریواروکسابان)، برخی از مسدودکننده‌های کانال کلسیم (مانند نیفیدیپین، نیمودیپین) نفازودون، داروهای ضد اچ آی وی (مانند دلاویردین، افاویرنز، اتراویرین، ریلپیفیرین)، پرازیکوانتل، رانولازین، و غیره می‌باشند.
این دارو ممکن است اثربخشی روش‌های هورمونی کنترل بارداری مانند قرص‌ها، پچ ها یا حلقه‌ها را کاهش دهد. این مسئله می‌تواند به بارداری منجر شود. در صورت استفاده از روش‌های هورمونی کنترل بارداری، هنگام مصرف این دارو، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. همچنین اگر لکه بینی یا خونریزی جدیدی مشاهده کردید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است علائمی باشند که نشان می‌دهند روش کنترل بارداری شما به خوبی عمل نمی‌کند.
در صورت مصرف داروهای ديگر که سبب خواب آلودگی می‌شوند شامل الکل، ماری جوانا، آنتی هيستامين (مانند ستیریزین، ديفن هيدرامين)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل کننده عضلانی (مانند کارایسوپروتول، سیکلوبنزاپرین) و داروهای ضد درد (مانند کدئین، هیدروکودون) با پزشک مطرح کنید.
برچسب روی تمام محصولاتی که مصرف می‌کنید را مطالعه کنید (به عنوان مثال محصولات آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) زیرا ممکن است حاوی مواد تشکیل دهنده‌ای باشند که موجب خواب آلودگی می‌شوند. از داروساز خود در مورد استفاده بی خطر از این محصولات سؤال کنید.
این دارو ممکن است با آزمایشات آزمایشگاهی خاص (مانند عملکرد تیروئید، برخی از آزمایشات بارداری) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتایج کاذب خواهد شد. اطمینان حاصل کنید که کارکنان آزمایشگاه و تمام پزشکان شما می‌دانند که از این دارو استفاده می‌کنید.

مصرف دوز بالا یا اوردوز 

در صورتی که دوز بالایی مصرف گردد با مرکز مسمومیت یا اورژانس تماس گیرید. در تهران می توان با مرکز مسمومیت با شماره تلفن ۱۴۹۰ تماس بگیرید. ساکنان دیگر شهر ها می توانند با مرکز کنترل مسمومیت استانی یا اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرند.

نکته های مهم

کاربامازپین را به بقیه افراد جهت مصرف ندهید. این برخلاف قانون است. تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی ممکن است به صورت دوره ای برای نشان دادن پیشرفت شما و یا کنترل عوارض جانبی انجام شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.