التهاب پوست ؛ علل، تشخیص، درمان

سیستم ایمنی بدن برای حفظ سلامت کل بدن بسیار مهم است. این سیستم جهت تشخیص و خنثی کردن عوامل مهاجم بیرونی مانند میکروب‌های عفونی و حتی سلول‌های سرطانی عمل می‌کند. زمانی که یکی از این عوامل وجود داشته باشد، التهاب ایجاد می‌شود. مانند هر قسمت دیگر از بدن، پوست نیز می‌تواند درگیر واکنش‌های سیستم ایمنی شود. التهاب پوست اغلب باعث ایجاد خارش و قرمزی می‌شود. این امر معمولاً واکنشی از سوی سیستم ایمنی بدن به شرایطی مانند عوامل زیر است:

• عفونت‌ها
• وضعیت یا بیماری داخلی
• واکنش آلرژیک

ممکن است با برخی از دلایل عمده التهاب پوستی آشنا باشید که می‌توان به برخی از آنها اشاره کرد:

• درماتیت
• پسوریازیس
• عفونت‌های مختلف پوستی

در ادامه در مورد علل مختلف ایجاد التهاب پوست و نحوه درمان آنها اطلاعات بیشتری در اختیارتان قرار می‌دهیم.

علائم التهاب پوست چیست؟

برخی از علائم التهاب پوستی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خارش و قرمزی که با توجه به علت ایجاد التهاب می‌تواند شکل متفاوتی داشته باشد:

• ممکن است هموار یا پوسته‌ پوسته باشد.
• می‌تواند همراه با خارش یا سوزش باشد.
• ممکن است مسطح یا برآمده باشد.
• قرمز شدن پوست
• احساس برافروختگی و گرما در ناحیه آسیب‌دیده
• وجود تاول یا جوش
• نواحی مرطوب یا ترک‌خورده پوست که ممکن است همراه با خونریزی باشد.
• ضخیم شدن پوست در ناحیه آسیب‌دیده

چه عواملی باعث التهاب پوست می‌شود؟

التهاب پوست هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به محرک یا عامل بیرونی واکنش نشان دهد. در سیستم ایمنی بدن، انواع بسیار زیادی از سلول‌های مختلف وجود دارد که در ایجاد التهاب دخیل هستند.

این سلول‌ها انواع مختلفی از مواد را آزاد می‌کنند که می‌توانند رگ‌های خونی را گشاد کنند و باعث نفوذپذیری بیشتر آنها شوند. این امر باعث می‌شود که واکنش سیستم ایمنی سریع‌تر در ناحیه آسیب‌دیده مشهود شود. همچنین منجر به بروز بسیاری از علائم مرتبط با التهاب ازجمله قرمزی، گرما و تورم می‌شود.

برخی از دلایل احتمالی التهاب پوستی عبارت‌اند از:

• نقص سیستم ایمنی
• گاهی اوقات ممکن است سیستم ایمنی بدن به‌درستی کار نکند و در برابر بافت‌های نرمال و سالم مانند عوامل خارجی واکنش نشان دهد، بیماری پسوریازیس از این دسته است .
• افراد مبتلا به بیماری سلیاک (celiac) هنگام خوردن غذاهایی که حاوی گلوتن هستند، بیماری پوستی به نام درماتیت هرپتیفورمیس (herpetiformis) را تجربه می‌کنند.

واکنش آلرژیک

هنگامی‌که سیستم ایمنی بدن ماده‌ای را بیگانه تشخیص می‌دهد باعث ایجاد واکنش آلرژی شده که در برخی موارد می‌تواند باعث التهاب پوستی شود.ممکن است مصرف برخی داروها یا غذاهای خاص باعث ایجاد خارش و قرمزی پوست شود.علاوه بر این، در صورت تماس مستقیم با یک ماده تحریک‌کننده یا آلرژی‌زا ممکن است درماتیت تماسی بروز کند، این موارد عبارت‌اند از:

• پیچک سمی
• عطرهای خاص
• برخی محصولات آرایشی
• عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی

برخی از نمونه‌های عفونت‌هایی که ممکن است باعث التهاب پوستی شوند عبارت‌اند از:

• زرد زخم
• سلولیت
• کرم حلقه‌ای
• درماتیت سبوره، ناشی از قارچ موجود در چربی روی پوست شما
• حساسیت به نور. این وضعیت واکنش سیستم ایمنی در برابر نور خورشید است. برخی از شرایط پزشکی، مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک، می‌تواند پوست شما را در برابر نور خورشید حساس‌تر کند.

• حرارت. واکنش پوست در برابر گرما ممکن است باعث بثورات ناشی از گرما شود. این حالت هنگامی اتفاق می‌افتد که ذرات عرق در منافذ پوست باقی می‌مانند و باعث تحریک، قرمزی و خارش پوست می‌شود.

التهاب پوستی مانند اگزما ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

• ژنتیک
• اختلال عملکرد سیستم ایمنی
• باکتری‌های موجود در پوست

التهاب پوست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

به‌منظور تشخیص علت التهاب پوست، ابتدا پزشک معاینه فیزیکی را انجام داده و در مورد تاریخچه پزشکی فرد سؤالاتی را خواهد پرسید. بسیاری از موارد التهابات پوستی ناشی از عفونت را می‌توان با معاینه بثورات تشخیص داد.

در ضمن با در نظر گرفتن اطلاعاتی که بیمار از وضعیت زندگی خود از گذشته تاکنون در اختیار پزشک قرار می‌دهد پزشک از او می‌پرسد که آیا بعد از مصرف یک ماده غذایی، دارو یا در تماس مستقیم با یک ماده خاص، متوجه التهاب شده است یا خیر.

همچنین ممکن است پزشک برای بررسی شرایط یا وجود یک بیماری خاص، برخی از آزمایش‌های معمول خون مانند وضعیت سوخت‌وساز بدن یا ارزیابی کامل خون را انجام دهد.

اگر پزشک به وجود آلرژی مشکوک شود، ممکن است آزمایش آلرژی را توصیه کند، که می‌تواند به‌صورت تست پوستی یا آزمایش خون انجام شود.

در انجام تست پوستی، قطره‌ای کوچک از آلرژی‌زا به پوست بیمار – به‌طور معمول در پشت یا ساعد – تزریق می‌شود. اگر فرد به آن آلرژی‌زا حساسیت داشته باشد، در محل آن قرمزی و تورم ایجاد می‌شود. نتایج این آزمایش پوستی پس از ۲۰ دقیقه قابل ‌مشاهده است، اگرچه گاهی ممکن است ۴۸ ساعت طول بکشد تا واکنش قابل‌ مشاهده شود.

در آزمایش خون، مقداری خون از رگ بازو گرفته‌ شده و سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا مورد ارزیابی قرار گیرد و مشخص شود که آیا پادتن‌های خاص مربوط به حساسیت وجود دارد یا خیر. از آنجا که نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود، ممکن است چندین روز طول بکشد تا نتیجه آن آماده شود.

در بعضی موارد، ممکن است پزشک بخواهد از پوست نمونه‌برداری کند تا به تشخیص وضعیت بیمار کمک کند. این امر شامل برداشتن قسمت کوچکی از پوست و بررسی آن در زیر میکروسکوپ است.

چگونه می‌توان التهاب پوست را درمان کرد؟

اگر وضعیت بیمار به دلیل وجود حساسیت ایجاد شده است، لازم است که از محرک التهاب پوستی دوری کند.

روش‌های مختلف زیادی برای درمان التهاب پوست وجود دارد. نوع درمان به علت ایجاد التهاب بستگی دارد. پزشک با همکاری بیمار بهترین شیوه درمانی را که مناسب شرایط او است تعیین خواهد کرد.

درمان موضعی

درمان‌های موضعی مستقیماً روی پوست اعمال می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• پماد کورتیکواستروئید، که می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
• داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی مانند مهار‌کننده‌های کلسینورین، که به‌منظور کاهش التهاب پوست مستقیماً روی سیستم ایمنی بدن اثر می‌گذارند.
• پمادهای ضدباکتری یا ضدقارچ برای درمان برخی از التهاب‌های پوستی ناشی از عفونت‌ها
• کرم‌های ضدخارش بدون نسخه، مانند هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین
• داروهای خوراکیداروهای خوراکی که برای کنترل التهاب استفاده می‌شوند و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• آنتی‌هیستامین برای درمان آلرژی
• داروی دپسون (dapsone) می‌تواند به تسکین قرمزی و خارش ناشی از کهیر یا درماتیت هرپتیفورمیس کمک کند.
• تجویز آنتی‌بیوتیک خوراکی یا داروهای ضدقارچ برای التهابات پوست ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی
• تجویز داروهای خوراکی یا تزریقی برای درمان پسوریازیس مانند رتینوئیدها، متوترکسات و داروهای بیولوژیک

درمان‌های خانگی

روش‌های مختلفی وجود دارند که می‌توان در منزل برای تسکین التهابات پوستی انجام داد، این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• استفاده از پانسمان‌ها یا کمپرس‌های خنک و مرطوب جهت تسکین در پوست تحریک‌شده
• استفاده از پماد یا کرم برای جلوگیری از تحریک و ایجاد ترک در پوست‌های خشک
• حمام گرم با شوینده حاوی جوی دو سر، که از مواد ضدالتهابی ساخته‌شده و می‌تواند به‌عنوان سپر در برابر مواد تحریک‌کننده عمل کند.
• مصرف مکمل‌های ویتامین D، که می‌تواند به درمان التهابات پوستی مرتبط با اگزما کمک کند.
• استفاده از روغن درخت چای که دارای ترکیبات ضدالتهابی و ضدمیکروبی است و می‌تواند در درمان درماتیت سبورئیک مؤثر باشد.
• پوشیدن لباس‌هایی که بافت نرم و صاف دارند.
• مدیریت استرس
• استفاده از فتوتراپی، که شامل قرار گرفتن ناحیه ملتهب در معرض نور طبیعی یا مصنوعی است.

چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه شود؟

در صورت بروز خارش و قرمزی به اشکال زیر باید حتماً به پزشک مراجعه شود:

• زمانی که در تمام بدن ظاهر شود.
• به‌طور ناگهانی رخ ‌داده و به‌سرعت گسترش یابد.
• همراه با تب باشد.
• تاول ایجاد شود.
• دردناک باشد.
• به نظر عفونی برسد، که می‌تواند همراه با علائمی مانند وجود ترشح چرکی، تورم و ایجاد لکه قرمز ناشی از بثورات باشد.
• برخی از واکنش‌های آلرژیک می‌توانند به آنافیلاکسی تبدیل شوند. این وضعیت می‌تواند فرد را در معرض خطر جانی قرار دهد و در صورت بروز این مسئله حتماً باید با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفت.

خلاصه

التهاب پوست می‌تواند به دلیل واکنش سیستم ایمنی به مواد حساسیت‌زا ایجاد شود. این امر درنتیجه عوامل مختلفی ازجمله اختلال در سیستم ایمنی بدن، بروز واکنش آلرژیک یا عفونت روی می‌دهد.

شایع‌ترین علامت آن، بروز بثورات پوستی است اما علائم دیگری مانند قرمزی، گرما یا تاول نیز می‌تواند ایجاد شود. پس از تشخیص علت التهاب پوست، انواع داروهای موضعی و خوراکی برای درمان در دسترس هستند.